De regen geselde het plaatstalen dak haast onafgebroken. Een oorverdovend lawaai als gevolg. Zwalkend van de slaap door het schemerig verlichtte huis verbaas ik me over het feit dat ik de enige ben die van het lawaai wakker is geworden. De rest slaapt rotsvast alsof er niets aan de hand is. Ik neem een slok van de koele Pepsi Max, Coke Zero is even niet te verkrijgen, uit de koelkast en zoek mijn bed weer op. Lyka ligt naast mijn bed op de grond. Gisteren, vandaag of de vorige dag, ik weet niet goed hoe ik de dag moet vernoemen die pas anderhalf uur geleden ten einde is gekomen, heeft ze een nieuw matras gekocht. 1.900 peso! Dat is wel heel wat anders dan de 8.000 peso die ze aan ons vroegen toen ik er persoonlijk bij aanwezig was.
Ik zoek mijn bed weer op en kijk naar het plaatstalen dak. Een plafond is er nog niet en dat zal waarschijnlijk wel het laatste zijn dat in “het huis in aanbouw” zal worden aangebracht. Ik kijk geïnteresseerd om me heen. Mijn ogen zijn ondertussen gewend aan het donker en ik kan steeds meer onderscheiden. Van welke kant ik het ook blijf bekijken, we wonen op een bouwplaats, in een huis in aanbouw, en zijn gelukkig. Net wanneer ik op zoek wil gaan naar mijn oordoppen stopt de regen even plotseling als ze is begonnen.
05:45 staat er op mijn Casio horloge wanneer ik mijn ogen weer open. Om me heen is niets verandert, alleen de eerste zonnestralen kruipen door de bamboe tralies naar binnen om de harde dagelijkse realiteit voor deze arme mensen te verlichten. De rest van het gezin slaapt nog steeds als ik het gas onder de espresso maker ontsteek. Slapen is vluchten, slapen is vergeten! Vandaar dat ze ook graag ’s middags een uur of twee slapen. Zodra de kier tussen de deur en het cement van de muur groot genoeg is schiet de zwangere kat “Ming” naar binnen en begint te miauwen. Ze heeft honger, ze moet tenslotte tijdelijk ook nog een onbekend aantal extra mondjes vullen, en hoopt dat ik haar wat te eten zal geven. Kattebrokken van € 1,89 een pak? Zo werkt dat hier niet, dat is de luxe van een rijk leven in het westen! De kat krijgt te eten wat er overblijft na de maaltijd en wat bedorven is. En ik kan u verzekeren dat dat hier in het vissersdorp niet al teveel is.
We zijn nu twee weken in San Antonio, het geboortedorp van Lyka, en ik raak al aardig gewend aan het sobere leven in een Filippijns vissersdorp. Terwijl ik met mijn koffie en Kobo ereader in de deuropening plaatsneem geniet ik een moment van de rust die de vroege ochtend brengt. Op dit moment lees ik een toepasselijk boek, “Daar is hij weer” van Timur Vermes, het zijn precies mijn gedachten die in dit boek de huidige situatie van onze zieke samenleving zo goed worden beschreven.
Een tweede kop koffie, gezet met lichtelijk zout water dat hier voor € 0,66 per kubieke meter uit de kraan komt, en dan ook nog met een minimum van € 6,60 per maand ongeacht hoeveel je hebt verbruikt, en de rest van het gezin komt ook tot leven. Er zijn wel klokken maar die hebben geen tot weinig waarde. Het leven hier volgt je gevoel. Heb je honger dan eet je, ben je moe of verveeld dan slaap je.
De eerste handeling die het leeuwendeel van de lokale bevolking ’s morgens verricht is de radio aanzetten. Door het hele dorp schalt hetzelfde radiostation, MOR Legazpi 93,9 FM, overal waar je loopt hoor je ononderbroken dezelfde zoete plaatjes. Sinds onze aankomst ook al af en toe afgewisseld met kerstliedjes. Kerstmis begint vroeg hier! Wees maar blij dat wij in Zuid-Nederland en Vlaanderen nog Sinterklaas, inclusief zwarte Pieten, hebben. Die oude grijze kindervriend houdt het kerstmis tenminste nog een tijdje buiten de etalages.
Geurslierten van gebakken vis trekken tussen de bamboe getraliede ramen naar binnen. Zodra ze mijn reukorgaan bereiken beginnen mijn speekselklieren op zijn Pavloviaans speeksel af te geven. Het weer is goed, de wind komt uit de juiste richting dus is het water voor de kust van San Antonio glashelder. Het is het seizoen voor de sardines. Voor slechts 25 peso, vijftig eurocent, koop je nu op het strand een kilo verse sardines. Dat wordt straks smullen!
Helaas kunnen we niet meer kopen omdat verse sardines slecht houdbaar zijn. Ik weet niet waarom en mijn schoonfamilie moet me het antwoord schuldig blijven. Het zal wel iets met een enzym te maken hebben, misschien wel hetzelfde enzym waarom haring zo snel als mogelijk moet worden gekaakt en ingezouten. Gelukkig komt er morgenvroeg weer een verse vangst aan land.
In mijn lichaam knaagt het. Ik kan het geen honger noemen maar het is toch een irriterende gevoel. Dit gevoel heb ik al twee weken, sinds we hier zijn gearriveerd. Soms zwelt het aan tot een beginnende hoofdpijn, soms zeurt het gewoon een beetje in je buik. Een gevoel dat maar weinig mensen in Nederland kennen. Daar wordt nog een kilo bruikbaar voedsel per persoon per week in de groene container geknikkerd. Hier gaat er nog geen kilo per persoon per half jaar in de vuilnisbak! En maar klagen in Nederland.
Mijn derde kop koffie gaat vergezeld met drie boterhammen met kaas, “Oud Gouda” van de ALDI, naar binnen. Ik geniet in stilte, maak de toppen van mijn wijsvinger met mijn likkende tong nat en kleef de laatste kleine kruimels van de kaas en het brood aan mijn vingertop. Ik blijf dit herhalen totdat het bord zo schoon is dat het direct weer terug op de stapel kan. Als kind deed ik dat wanneer ik ’s morgens beschuiten met èchte boter en melkhagelslag kreeg.
Ik posteer me weer in de deuropening en denk aan de honderdduizenden, nee miljoenen arme mensen in de wereld die nu hetzelfde doen. Ze gaan zitten en kijken voor zich uit. Starend in het niets, hun netvlies registreert geen enkel beeld. Zitten en kijken tot de volgende maaltijd, een vegetatieve toestand die de geest in trance brengt en de drempel van acceptatie verhoogd.
Mamsi verschijnt trots op het toneel met haar handen vol met verse sardines! Geen plastic tasjes meer? Nee, mamsi heeft ze onderweg gekregen van een visverkoper die met zijn brommer van huis tot huis trekt tot zijn grote plastic bakken achterop de bromfiets leeg zijn. Wat geld verdient en een gratis maaltijd voor zijn gezin.
‘Gratis! Gratis!, Kijk een Jielus? Gratis!’, roept ze trots met een brede glimlach op haar gezicht die de laatste vijf tanden van haar bovengebit laat zien.
Lyka neemt de vis uit haar handen om ze direct schoon te maken. Ming, de zwangere kat, wordt verblijdt met de koppen en vinnen en niet veel later liggen de zilveren visjes broederlijk naast elkaar in de hete olie te bakken. “Pritos” noemen ze dat hier. Een heerlijke geur verspreid zich door het huis en waarschijnlijk ook door het huisje van de buren ietsjes verderop waar monden nat worden van de geur en de gedachte.
