België: De geur van de stal

Gives (aan de Maas), zondag 25 augustus 2019

Toen ik gisteren mijn ogen opende, of eigenlijk al milliseconden ervoor, bekroop dat onaangename onrustige gevoel me weer. Gelijk eruit en koffie zetten! Snel aankleden en naar buiten. De natuur, de rust en de opkomende zon brengen mijn emoties tot bedaren.
‘Je moet niet tegen windmolens vechten!’, zeg ik hardop tegen mezelf, een goede raad van mijn grootmoeder.
Wat is het hier mooi, ondanks alle eenvoud, en stil. Zo zou iedereen wakker moeten kunnen worden! Zonder enige zorgen en twijfels of je de avond wel gaat halen.
Drie scheppen snelfiltermaling in het filter en zodra de fluitketel aan haar aria begint stroomt het dampende water over de gemalen koffie. Veertien graden Celsius staat er op de thermometer dus zet ik voor het eerst tijdens deze reis de kachel aan. Het zal niet zo lang meer duren voordat de zon de wereld zal verwarmen maar tot dat moment wil ik best de kachel aan.

Een tweede en derde keer water opschenken en de oude thermoskan vult zich langzaam, druppel voor druppel, met de aromatische vloeistof. Ik stap nog een keer naar buiten om te genieten van de stilte in de ochtend. Wat is het hier toch mooi! Het kabbelende water in de stromende beek klinkt als een harp die een oneindig deuntje speelt.
De eerste slok koffie is altijd de lekkerste. De cafeïne schok ontwaakt mijn lichaam en geest terwijl ik geniet van het Algemeen Dagblad op de iPad. Dat is nu toch wel een hele verbetering met enkele jaren geleden. Voor slechts € 2,50 p/w lees ik de digitale versie, een winnaar en een aanrader op de vroege ochtend in het buitenland.
Onze oven gaat op de linker gaspit en Lyka wordt gewekt door de geur van vers (af)gebakken broodjes. Aan de ontbijttafel is het stil. Het kan aan mij maar ook aan mijn vrouw liggen. Het ontbijt en de koffie smaakt ons in ieder geval goed. Een keur van buitenlandse kaasjes en vleeswaren beleggen onze knapperige pistolets.
We nemen voor de laatste keer tijdens deze reis drinkwater in en vertrekken rond half twaalf. Didier zwaait ons uit en vraagt zich hoogstwaarschijnlijk af of hij ons ooit nog terug zal zien. Wij denken van wel want deze camping is echt een pareltje!
In Libramont-Chevigny bezoeken we voor de laatste keer een supermarkt, morgen is het tenslotte zondag! We hebben ondertussen besloten om nog twee nachtjes in de camper te slapen en dan terug in Zaltbommel te zijn!

En zo staan we voor de tweede keer deze reis in Saint-Hubert. Precies op dezelfde plaats. De Japanse duizendknoop tiert hier ook welig. We zijn de strijd tegen de exoten aan het verliezen! Van planten tot mensen veranderen de exoten onze leefomgeving. We brengen de rest van de dag door met niets doen. Ik vergeet zelfs een foto te maken van het plaatsje voor de nacht, gelukkig hebben we er nog een van de heenreis!

En dan is het zondag, de laatste dag van deze reis! Ik heb al bedacht om in de buurt van Andenne een mooi plaatsje aan de Maas te vinden waar we de nacht kunnen doorbrengen. En dat plaatsje vinden we!
Wij vertellen niemand over waar we hebben gestaan. Het vinden van een mooi plaatsje kan een probleem zijn wanneer er een overtal van campers gaan staan! Dus zwijgen wij als het graf over onze overnachtingsplaats. En coordinaten delen houden we al helemaal niet van, dat is echt om problemen vragen!
Een simpele maaltijd om de koelkast wat leger te maken. Ontspannen en een beetje TV kijken. Dat is moeilijker dan het lijkt. “De Oude Dame” ruikt de stal en wil naar huis!

Op onze laatste ochtend van deze reis schiet ik een laatste foto van de Maas. Nog een paar uurtjes en we zijn weer thuis! Het was een heerlijke reis. Nu gaat het vizier op ons familie bezoek. Lyka heeft haar moeder al bijna twee jaar niet meer gezien dus gaan we volgende maand die kant weer op! In hoop onze problemen met de gemeente in Zaltbommel achter te laten!

Frankrijk: (On)Rust

Tintigny (België, Camping Aux Deux Eaux), vrijdag 23 augustus 2019

Op deze ochtend wordt ik met een vreemd gevoel in mijn lichaam wakker. De kogel is door de kerk! We gaan weer richting Zaltbommel. We staan nu ongeveer 300 kilometer ten zuiden van het oude stadje en we kunnen daar nog best enkele dagen over doen. Tijdens het ontbijt bespreken we mijn plan en komen tot de conclusie dat we er geen week over gaan doen! We zien wel en we denken meer in enkele dagen dan in meerdere dagen.
De brandstof voor de automobielen is al heel lang een ideale melkkoe voor de overheid die haar inkomsten en uitgaven maar niet in balans krijgen. Wij staan maar een tiental kilometer van de Luxemburgse grens en de tank volgooien in Martelange zou ons zo maar een euro of tien, of wellicht nog meer, kunnen schelen! Op weg naar het grensplaatsje passeren we een zeer oude kerk met een begraafplaats die al meerdere eeuwen onafgebroken in gebruik is!

De weg ernaar toe is smal en steil. Aan het einde komen we op een lege parkeerplaats terecht. Een eikenhouten Jezus waakt over de camper en de eeuwenoude begraafplaats. De stilte is overweldigend! Dat is waar ik tegenwoordig zo van geniet, stilte, echte stilte.

Het eerste beeld dat je krijgt van deze omgeving is er een dat je meteen begrijpt hoe oud het hier wel niet moet zijn. Dit gebied is om beurten in handen geweest van Nederland, Frankrijk en Duitsland. De geschiedenis is hier dikker dan de denkbeeldige stoflaag die overal onzichtbaar bovenop ligt.

Mooie beelden als grafmonumenten door weer en wind bespeeld en geslepen. Herinneringen aan geliefden die het heden voor de eeuwigheid hebben verwisseld. Persoonlijk heb ik niets met het bijgeloof verhaal over de herrijzenis uit de dood maar met de schitterende grafmonumenten wel. Ik hou steeds meer van die uitbarstingen van liefde en verdriet. Ik vraag me in gedachten af of ik ook zo zal worden herinnerd.

Ik schrik van een beweging en zie de plaatselijke doodgraver in stilte een nieuw graf delven. Ik laat de man maar voor wat hij is, hij voegt weinig toe aan het verhaal. Een foto zou een teken van slechte smaak zijn. Helaas zijn alle deuren van de oude kapel gesloten. Er zit dus niets anders op dan nog even langs de oude grafmonumenten te slenteren.      

Zoals vaak in het leven zit de meeste schoonheid in de details. Ik heb geen idee wat de bestemming van het gebouw is maar de mooie ingemetselde zandstenen beelden zijn beiden pareltjes.
We zijn klaar met de bezichtiging van de begraafplaats en bedenken wat we nog meer kunnen gaan doen. Het is nog erg vroeg en we hebben voor vandaag niets meer op de agenda staan. We spelen voor een moment met het idee om naar huis te rijden maar dat neemt de in mij geslopen onrust niet weg! Het is gelukkig campingdag dus stel ik voor om weer naar de ons bekende “Camping Aux Deux Eaux” te gaan. Lyka stemt ermee in en zo is onze eindbestemming voor vandaag ook bekend.
Ik speel wat met de instellingen van de Garmin Navigatie en over enkele zeer smalle, en gelukkig ook zeer rustige, wegen komen we in Martelange. Een dorp dat zijn bestaan alleen maar verdiend aan een korte optocht van benzinestations met aangrenzende supermarkten voor alcohol en tabak. Deze halve kilometer provinciale weg onderstreept dat de samenwerking in de EU een grote mislukking is! Belastingen zijn nodig maar die zouden veel eerlijker moeten zijn voor elke burger in een groot Europa. 52 liter met € 0,32 korting ten opzichte van België is € 16,62 uitgespaard en daar kan ik gerust 40 kilometer voor omrijden.

Op “Camping Aux Deux Eaux” aangekomen gaan we meteen ons vertrouwde plekje en gaan we in de stand rust. Het is nog geen 13:00 en het is op de camping erg rustig. De beheerder is onvindbaar dus zal Lyka nog even moeten wachten met het douchen. Op een klapstoeltje in de zon geniet ik van een koud biertje. Bij hoge uitzondering drink ik bier voor vier uur in de middag!
Langzaam verschuift mijn gemoedstoestand van rust naar onrust! Wellicht zijn jullie bekend met mijn problemen die ik heb met de gemeente Zaltbommel? Zo niet, ik heb ook weinig zin om ze te belichten omdat het zinloos is. De lokale overheid is als een oud barrel met een met zand gevulde versnellingsbak met Max Verstappen achter het stuur. En die komt ook geen steek vooruit! Maar dat onaangename gevoel dat onder mijn huid kruipt, dat gevoel dat in mijn hoofd zeurt wanneer ik probeer te slapen en dat onaangename gevoel dat ik weer wakker wordt in de wetenschap dat er ook vandaag niets wordt opgelost.
In een poging om mijn hoofd weer leeg te maken ga ik opnieuw op zoek naar Didier voor enkele muntjes voor de douche. En deze keer heb ik geluk! Hij is thuis en niet veel later neem ik afscheid van Lyka die met een handdoek en haar toilettas richting de douches gaat. Ik trek er nog maar een open, dat Franse bier van de Lidl is een stuk beter geworden, en laat de afgelopen dagen in mijn gedachten passeren.
Ik wil helemaal niet naar huis! Ik wil nooit meer naar huis! Het liefste zou ik hebben dat de hele dorpskern Zaltbommel met gemeentekantoor en al in een diep zwart gat zou verdwijnen! Einde problemen, einde depressies!
Ik trek er nog maar een open en zodra Lyka terug is van het sanitairgebouw wijst ze mij er terecht op dat er eigenlijk al teveel lege blikken naast de camper liggen. Ik kan me excuseren maar zij kent mijn gevoelens en problemen. En die moet ik hoe dan ook weer zonder een overmatig alcoholgebruik onder controle krijgen!
De middag kabbelt rustig verder zoals de beek naast onze staanplaats. Voor € 10,- met € 3,- voor het douchen is dit een heerlijke camping. Het is er stil, en die stilte maakt mij rustig. NPO2 speelt heel zachtjes op de achtergrond. Oude muziek uit een tijd die zoet en zorgeloos was. Om vijf uur ga ik voor een uurtje naar de camping kantine om een paar biertjes met Didier te drinken. Hij is onder de indruk van mijn blog en stelt me aan iedere bezoeker voor die de kantine betreed. Totdat ik door mijn voorraad visitekaartjes heen ben! Dan keert de rust weer terug.

Ondanks het nietsdoen en de rust is het een fijne dag geweest. Een simpele avondmaaltijd sluit de dag af. Terwijl Lyka de afwas staat te doen bespreken de mogelijkheden voor morgen. Ergens bij het raakpunt naar huis of nog een nachtje komen we bij elkaar. We zien wel hoe we morgen wakker worden! Welterusten.

Frankrijk: Hoog op een heuvel

Citadelle de Montmédy (net voor de brug), donderdag 22 augustus 2019

Wat was het weer donker en rustig afgelopen nacht! Gewoon op een parkeerplaats aan de rand van een dorp kun je dus heerlijk rustig slapen. We hebben voldoende broodjes om zelf af te bakken aan boord dus kunnen we aan het begin van deze dag rustig aan doen. Ik hoef niet op zoek naar een bakker en ik vraag me ook af of die er wel is in dit slaperige dorpje.
Na het ontbijt vindt ik in het route boekje de volgende plaats om te bezichtigen al op ongeveer negen kilometer. Dat is zelfs met een slakkengangetje van 60 Km/u maar een heel klein stukje. Ook de koelkast is prima gevuld dus een bezoek aan de supermarkt is voor vandaag ook niet nodig.
Tijdens de korte rit zien we vanuit het dal in de verte het vestingwerk op de top van een strategische heuvel opdoemen. Het is van deze afstand al heel indrukwekkend. Tijdens de rit omhoog maak ik een fout en rij de parkeerplaats voor campers voorbij. De camper is namelijk iets te hoog om op de parkeerplaats in de vesting te komen. Een van de bouwvakkers, die de brug restaureren, springt op de weg en zwaait breeduit met zijn armen. Het kwaad is al geschied en met zweet in mijn handpalmen en op mijn voorhoofd moet ik de camper rustig achteruit van de steile helling naar de parkeerplaats laten lopen. Een samenspel van twee voeten, twee pedalen, twee armen en twee ogen! Rust is een prima raadgever en wanneer we na een minuut of vijf veilig op de vlakke parkeerplaats voor de campers staan is er blijdschap alom.

We moeten een stukje bergop wandelen als gevolg van mijn parkeermanoeuvre voor de “Citadel van Montmédy” te komen. Het heeft wel als voordeel dat we een beeld krijgen van de toegang zoals de aanvallers die eeuwen geleden ook hebben ervaren. De ophaalbruggen en eerste verdedigingsring zijn zeer indrukwekkend en ik verwacht dat er heel wat krijgsheren van hun idee om deze ommuurde stad te veroveren zijn afgestapt bij het zien van de meer dan twintig meter hoge muren.

Eenmaal voorbij de ophaalbrug lopen we door een lange smalle gang de vesting binnen. Dikke deuren en hekwerken sluiten de gang op verschillende plaatsen af. Overal loert gevaar wanneer je als soldaat eenmaal hier bent aangekomen en verder wil. Hoeveel bloed zal hier de afgelopen eeuwen over de kasseien hebben gestroomd? Voor ons maakt het weinig uit want wij komen in vrede!

De bebouwing lijkt opgeslagen als in een tijdcapsule. Ik kan me voorstellen dat er hier regelmatig scenes voor TV en film worden opgenomen. Vooral de gevel van het oude hotel en aangrenzend café zijn indrukwekkend. Het is alleen maar te hopen dat er ooit voldoende financiële middelen beschikbaar komen om alles tot in de puntjes te restaureren en te renoveren. Lyka neemt plaats in zo’n typisch Frans platteland tafereel.  

Vanaf de kassa wordt je eerst een museum, en eigenlijk zijn het er twee, ingeleid. In het “Musée Jules Bastien-Lepage” vinden we schilderijen van de in de buurt geboren kunstenaar (1848-1984). Hij is niet erg oud geworden, een slachtoffer van kanker, maar in die korte tijd werd hij wel de beste portretschilder van Parijs.
Op de twee verdieping bevindt zich het “Vestingmuseum” en hoe kan dat ook anders in een vestingstad. Met behulp van maquettes word de evolutie van de vestingwerken uitgelegd. Interessant maar voor ons ook niet onbekend. Verschillende wapens vanaf de Romeinse tijd staan in een van de vele vitrinekasten.

Dan is het eindelijk tijd om naar buiten te gaan. Het is heerlijk weer om een rondje over de vestingwerken te wandelen. Eenmaal buiten zie je pas hoe indrukwekkend het bouwwerk op de top van de strategische heuvel is. Langs de toegangsweg staat iemand te wachten! Allemaal met de hand en zonder zware machine aangelegd, onvoorstelbaar hoeveel mensen hier tegelijkertijd tijdens de bouw zij aan zij moeten hebben gewerkt!

Zeker in Frankrijk was God de leider en beschermer. Het religieuze aspect is dan ook duidelijk aanwezig op en in de citadel. Geloof en bijgeloof boden hand in hand een extra bescherming en veiligheid.    

We lopen over, onder en door de verschillende delen van de citadel. We zien de menselijke kant van het leven in een strategisch belangrijk punt. Het hospitaal en de barakken voor de officieren. Naar de onderste foto kunt u raden wat er hier gebeurde.

Dan moeten we een flink eind afdalen door een donkere smalle gang met veel trappen. Gelukkig is overal LED-verlichting aangelegd. Eerst passeren we nog de bakkerijen en dan staan we plotseling weer in het felle zonlicht. Ik neem even de tijd om wat te drinken en mijn ogen te laten wennen. Ik denk na over de tijd dat de in zware maliënkolders geklede soldaten met fakkels door de smalle gangen naar beneden renden om de citadel tegen de aanvallers te verdedigen. Geen wonder dat de meeste mensen niet ouder dan vijftig jaar oud werden.
Wij vervolgen onze weg door de slotgracht waar volgens de brochure, in het Nederlands, groente werd verbouwd en varkens en andere dieren voor de slacht en voedselvoorziening werden gehouden. Koeien, kippen, varkens en geiten liepen hier door elkaar. Vetgemest op de voedselresten en de uitwerpselen van de bewoners van de citadel.

De “Église Saint-Martin”, het religieuze middelpunt van de citadel, hebben we tot het laatst bewaard. Een aangename koelte omringt ons en de stilte overvalt ons. Een kerk is altijd een oase van rust, koelte en weinig licht. Een moment van bezinning. Tijd om een kaarsje te branden voor diegene die ons in het verleden zijn ontvallen.      

Dat kaarsje branden is in deze kerk niet voorhanden! We kijken elkaar vol ongeloof aan. Het kaarsje branden is zeker de grootste inkomst van een parochie voor het onderhoud van de oude kerk. We zoeken in alle gaten en een offerblok of een kaarsenstandaard met waxinelichtjes is nergens te bekennen.
Religieuze kunst komt in vele smaken en soorten, zo ook in deze op zicht niet zo speciale kerk. Dat het allemaal oud is is wel duidelijk en ook dat er een nijpend tekort is aan financiële middelen om alles goed te onderhouden. Er worden miljarden verspild aan het milieu en klimaat terwijl onze cultuur, kunst en architectuur steeds verder in verval raken.

Voor het oude gemeentehuis nemen we afscheid van de citadel en gaan terug naar de camper voor onze lunch. Het is eigenlijk best nog wel vroeg! Zelfs na de uitgebreide en rustige lunch. We staan op een schitterend plaatsje en het is er ook nog heerlijk rustig. We nemen het ervan maar de onrust laat niet lang op zich wachten! Ik heb al langere tijd die onrust over me. Die onrust komt en gaat en is nog het beste af te meten aan de hoeveel boeken die ik lees. Lezen = Rust, in mijn belevingswereld.

Ik neem het boekje te hand en vind een bestemming voor de middag. De “Basiliek Notre-Dame te Avioth” ligt ook maar enkele kilometers ten noorden van de citadel dus gaan we vanmiddag nog even op bezoek. De basiliek is op zich al een mysterie omdat de plaats, Avioth, zo’n enorme basiliek niet rechtvaardigt. De basiliek wordt daarom ook wel eens "De kathedraal van de velden” genoemd.
Zodra we op de zeer schuin aangelegde parkeerplaats naast de basiliek arriveren moet ik wel even knipperen met mijn ogen. De twee restaurants met terrassen die een uitzicht op de basiliek geven zitten helemaal vol. Met moeite vindt ik een plaatsje waar ik het vertrouw om de camper te parkeren met enige zekerheid dat we straks ook weer weg kunnen komen.  

Eenmaal gepakt en gezakt voor de bezichtiging stappen we op de basiliek af. Indrukwekkend, in een woord, indrukwekkend! De details van dit oude godshuis zijn nog indrukwekkender! Maar er vecht ook een tegenstelling in mijn hoofd. Vanzelfsprekend ben ik een groot voorstander van het onderhoud en restauratie van deze eeuwenoude gebouwen. Maar hier, en soms ook op een andere plaats, geniet ik van het verval van de basiliek. Hoofdloze beelden voegen een extra dimensie toe aan de bezichtiging en benadrukken de leeftijd van het gebouw. Ik voel de twijfel in mijzelf sterker worden, de tegengestelde gedachte vreet aan me. Ik kan geen uniforme mening vormen die ik op alle monumentale gebouwen kan toepassen. Ik leun met heel mijn negentig kilo tegen de zware eiken deur. Het zachte verwachte piepen van de oude scharnieren blijft uit. Koelte en duisternis komen ons tegemoet.          

Het interieur is een mix van vele religieuze zaken. Volgens mij kijken we vandaag voor de tweede keer naar een beeld van “Jeanne d’Arc” bijgenaamd “de Maagd van Orléans”. Daar moet ik me vanavond maar eens in verdiepen! Voor de rest is het kunstzinnige aanbod. wat karig voor een basiliek van deze afmetingen! Een oude sarcofaag en een zeer mooi gebrandschilderd raam steken er met kop en schouder boven uit!

We lopen nog een rondje om de kerk, met de klok mee wegens het bijgeloof, om te zien of daar wat opvalt. En inderdaad, teksten, en misschien wel eeuwenoude graffiti, sieren aan de zijkant de gevel.
Terug op de parkeerplaats bij de citadel ga ik maar eens op onderzoek uit op het internet en het beeld dat we vandaag twee keer zagen is dus hoogstwaarschijnlijk “Jeanne d’Arc” die hier in de buurt werd geboren. Ook lees ik over de “zwarte madonna van Avioth”, nou, die hebben wij dus niet opgemerkt en dus ook niet gezien. Misschien wat voor de volgende keer. Het gehucht Avioth is een populaire overnachtingsplaats voor de pelgrims op weg naar Santiago de Compostell, zo leer je ook nog eens wat wanneer je onderweg bent.
Buiten is het een komen en gaan van campers. Ze stoppen, parkeren, de chauffeur loopt een rondje om de camper om vervolgens weer in te stappen en de heuvel af te rijden. Het gebeurt zo vaak dat ik zelf twijfels krijg om hier te overnachten! Het verkeersbord dat hier tegenover de parkeerplaats staat geeft duidelijk aan dat hier maximaal drie campers mogen en kunnen overnachten.
Het waren weer heel veel foto’s vandaag! En het verwerken van die foto’s vergt nu eenmaal veel tijd. Ik heb veel verschillende manieren om te verwerken geprobeerd maar het is en blijft monnikenwerk. Elke foto die je namelijk per ongeluk verwijderd komt nooit meer terug en is voorgoed verloren. Er is dus een grote voorzichtigheid geboden.

Boontjes met speklappen en ovenaardappelen, ik kan trots zijn over de maaltijd die ik met twee kleine gaspitten in de camper op tafel zet. Het smaakt net zo goed als het er uit ziet! Ondertussen ben ik zo moe dat ik zelfs vergeet een plaatje te schieten van ons plaatsje voor de nacht. Na een korte aflevering van een TV-serie kruipen we al vroeg onder de wol. Het is buiten muisstil en we hebben besloten dat we morgen richting Nederland gaan.