Dan weet je dus dat je lichaam helemaal van slag is! Terwijl de sporen alcohol nog nagalmen in mijn lichaam ben ik om kwart voor vijf klaarwakker. Buiten is er een wedstrijd hanen kraaien aan de gang die het eerste zonlicht verwelkomt. Zaterdag, de eerste èchte dag van ons familiebezoek aan de Filippijnen! Naast me ligt Lyka ook ongemakkelijk te draaien op de gestoffeerde planken die ze matras noemen. Zij heeft geen slok bier gedronken maar gaat ook gebukt onder een jetlag.
De eerste, zelf uit Nederland meegebrachte, kop koffie wordt gezet en het ontbijt wordt voor me bereid. Pittige Pancit Canton met twee gekookte eieren. Er is maar heel weinig in huis en daar moeten we het voor nu maar mee doen! Het advies van Dokter Barek om tijdens mijn verblijf in de Filippijnen een kilo of tien af te vallen zal op deze manier zeker geen probleem zijn!
Samen met mamsi en Lyka maken we een boodschappenlijst waar je zelfs in Nederland bang van zou worden. Haar huisje heeft alleen maar lege planken op het moment dat wij arriveren. Niet dat dat een probleem is maar de dagelijkse boodschappen kosten hier net zoveel, en soms wel meer, dan in Nederland. Ja, jullie lezen het goed! Ik denk zelfs dat de dagelijkse boodschappen in het algemeen in Nederland nog wel eens wat goedkoper zouden kunnen zijn. Elke keer wanneer ons wat te binnen schiet zeggen we het hardop waarna Lyka het op de boodschappenlijst zet. Gemengd in het Nederlands, Engels en Tagalog (Filippijns), in de winkel kijk ik wel wat we voorlopig even over moeten slaan. Het bier voor de belangrijkste bezoeker staat vanzelfsprekend helemaal bovenaan!
‘Zorg ervoor dat je meester het goed heeft dan krijg je het zelf vanzelfsprekend ook goed.’
Al voor acht uur zitten mamsi en ik, samen met drie anderen, in een tricycle op weg naar de markt en winkels in Pilar. Oude mensen in het zijspan, kinderen op het dak en de lange buitenlander achterop de buddyseat bij de chauffeur. Ze proberen het als “de beste plaats” aan me te verkopen maar ik weet wel beter. Opgevouwen onder het veel te lage dakje kijk ik de zestien kilometer naar het beton van de steeds slechter wordende weg. De aankomst is een verlossing voor deze passagier!
Ook in Pilar lijkt het alsof de tijd hier heeft stilgestaan. De tandloze dorpsgek rent nog steeds rond door de hoofdstraat en vraagt iedereen om geld dat hij vanzelfsprekend van niemand krijgt. De straten zijn aan weerszijden behangen met werkeloze Filipinos die het druk hebben met het niets doen. Een geliefde nationale bezigheid.
Opportunisme is hier het motto. Snel een onverwacht klusje en een kilo rijst is weer binnen. De lokale economie in deze kleine havenstad, of beter gezegd “havendorp”, is zo klein dat het geld maar rond blijft gaan totdat het is het helemaal in het niets is opgelost. Hier op het platteland zie je ook de muntjes van “Php 5 cent”! Dat zegt jullie waarschijnlijk weinig dus reken ik het maar even om, een muntje van € 0,0009. Ik moet er ook even goed naar kijken maar er gaan meer dan 1.000 muntjes in een Euro!
Op weg naar de markt loop ik met mamsi door de steeg van de dood. Ik weet de echte naam niet maar je kan de doordringende geur van de dood gewoon proeven. Links en rechts van me worden dagelijks varkens geslacht op een manier die in Nederland het nieuws zou halen en een week later in de tweede kamer zou worden besproken.
Dichter bij de zee wordt dagelijks de vers aangevoerde vis gesorteerd, gewogen en in piepschuimen boxen verpakt voor de beter bedeelden in de steden. Een kleine ijsfabriek zorgt voor het geschilferde ijs dat de verse vis goed moet houden tijdens het transport. Tientallen katten en schurftige honden wachten op hun kans. Een smakelijk toegeworpen stukje slachtafval of een gestolen stukje vlees of vis wanneer de inpakkers niet goed opletten.
Als eerste gaan we de groenten kopen. Ook een onvergetelijke ervaring! Mamsi heeft overal haar eigen leveranciers, vaak een verre neef of een nicht, en daar stormt ze zonder verder om zich heen te kijken naar toe. Onderweg staren honderden ogen de blanke man na. Die komen hier namelijk niet zo vaak. Hier in Pilar is niets te zien èn niets te doen, er is niet eens een hotel of een andere instelling waar een toerist veilig zou kunnen overnachten. De veerboot naar het volgende eiland in de Filippijnse archipel is het enige dat een buitenlandse toerist zou kunnen aantrekken.
Het aanbod van de groenteman is niet erg breed maar dat kan je ook niet verwachten, een kilo diepvrieskip is hier goedkoper dan een kilo groenten of fruit! De paksoi en Chinese kool vallen bij mij altijd in de smaak dus die worden gekocht in de eenheden van “one fourth”, 250 gram of ouderwets gezegd: ‘een half pond’.
Terwijl wij staan te kopen sluiten een tiental gebruinde mensen aan bij de kraam. De armoede is duidelijk zichtbaar. Goedkope teenslippers, veel te grote korte broeken en kapotte t-shirts met opvallende spelfouten. Ik herinner me het shirt nog van “David Backham”, nummer 7! Er wordt breeduit naar me gelachen en een gaaf gebit is net zo zeldzaam als een echte Rembrandt op het Waterlooplein.
De “Empire Bakery” heeft in de afgelopen twee jaar wel een metamorfose ondergaan. De tegenhanger van de landelijke supermarktketen kan nog steeds op veel plaatselijke klandizie rekenen. Er heeft een uitbreiding aan de achterkant van de winkel plaatsgevonden en de paden tussen de stellingen zijn nu ook op een breedte dat ik me geen zorgen meer maak dat ik er een omverstoot en daarmee een dominosteen effect in de winkel veroorzaak. Ik vraag me af of het assortiment is uitgebreid, ik denk het niet.
Logistiek is hier op het platteland van de Filippijnen het grote toverwoord. Het komt vaak genoeg voor dat de opslagloodsen in Manilla en Sorsogon vol liggen met goederen maar dat ze het niet voor elkaar krijgen om het naar de winkels van bestemming te sturen. Enkele weken zonder basis producten is in deze uithoek van de Filippijnen echt geen uitzondering! En dat terwijl de 7-11 nooit zonder zit, die hebben het wel allemaal goed geregeld.
We lopen samen de boodschappenlijst af en de boodschappenmand vult zich gestaag met boodschappen die de rest van het jaar maar heel sporadisch kunnen worden gekocht. Het is alweer ruim een maand geleden dat ik de laatste ondersteuning voor mijn schoonfamilie met Western Union naar mamsi heb gestuurd. Het beeld van de lege planken in het kleine huisje verschijnt in mijn hoofd.
Nadat we hebben afgerekend verlaten we de “Empire Bakery” en gaan we verder naar de tweede supermarkt, “LCC Market Savers”. Hier verkopen ze weer boodschappen die de “Empire Bakery” niet kan bemachtigen of veel duurder in de schappen legt. Opnieuw vullen we een mand met boodschappen.
Zodra we klaar zijn met het winkelen voor vandaag trommelt mamsi een tricycle op die we helemaal alleen voor ons charteren. De twee kratten bier gaan op het dak, de jerrycans met drinkwater achterop en mamsi wurmt zich met de volle doos van “Empire Bakery” en twee volle boodschappentassen, een van de Albert Heijn en de ander van de HEMA, in de zijspan.
Ik klim weer achter de motorrijder op de buddyseat en schokkend en stotend gaan we gebukt onder de zware last van de gekochte boodschappen weer op huis aan. Deze tricycle chauffeur is wat ruwer dan de vorige! Hij heeft duidelijk meer haast en ik moet dat bekopen met een pijnlijk hoofd. Door de abrupte stuurbewegingen en de slechte weg slaat mijn hoofd om de tien seconden tegen het stalen dak of een onderdeel daarvan. Ik voel de bulten met mijn vrije hand opkomen. Maar niet voor lang, het is veiliger om me met twee handen vast te houden.
Het einde van de rit voelt als een verlossing. De motorrijder sjouwt de boodschappen naar binnen en ik overhandig hem de afgesproken Php 120, zeg maar twee euro, voor zijn verleende diensten. Dat mag voor jullie dan wel niet veel lijken maar voor het gezin van de chauffeur betekend het drie kilo rijst of een kilo vlees. Het is in ieder geval een budget om een gezin van vier à vijf personen en dag van eten te voorzien.
De lege planken van mamsi worden weer gevuld, het is nog geen negen uur in de ochtend en we hebben er al, voor mijn gevoel tenminste, een hele dag opzitten. Ik trek wat luchtige kleding aan terwijl Lyka een kopje koffie voor me zet. Mamsi probeert in haar hoofd uit te rekenen hoeveel we vandaag hebben uitgegeven. Mij maakt het weinig uit, in Nederland moeten we ook eten. Woensdag gaan we weer want verse zaken zoals vlees en groenten zijn in deze hitte, ook in de koelkast, niet lang goed te houden.
’s Avonds kookt mamsi voor ons een speciale welkoms maaltijd. Speklappen met Hollandse “Karbonade kruiden” (Verstegen) met heerlijke paksoi en rijst. Het is een feestmaal en iedereen aan tafel zit met een brede glimlach te genieten. Helaas zijn we het beloofde mango ijs vergeten! Dat stond niet op de boodschappenlijst dus ik was mijn handen in onschuld. Volgende week dan maar. Een koffie en twee kleine biertjes om de maaltijd af te ronden en nog voor negen uur liggen we allemaal op bed. Het is een lange dag geweest.
Teentjes knoflook per stuk verpakt en verkocht, gewoonweg omdat een heel bolletje knoflook voor deze arme mensen teveel kost!
