Filippijnen: Gecontroleerde schade

San Antonio (Pilar) Mamsi House, dinsdag 26 december 2017

Het is op deze ochtend stil in huis. Ik noem het geen tweede kerstdag want dat is een Nederlands gebruik. Hier is de kerstmis voorbij en is iedereen weer aan het werk. Daders en slachtoffers kijken elkaar schuw aan. De schade is aangericht en onomkeerbaar. Kinderen, net als de kitten, vergeten sneller dan volwassenen. Na een kort en goed gesprek met Hazel heb ik veel puin geruimd. Wat me nog het meeste pijn doet is dat mamsi en Lyka acteren alsof zo’n opstootje en zo’n einde van wat een gezellige dag voor de kinderen had moeten zijn de normaalste zaak van de wereld is.
Buiten tref ik een tafereel aan dat na een tyfoon normaal zou zijn geweest. Voor hun is dat waarschijnlijk ook normaal. Leven met een totale en regelmatige totale destructie door natuurgeweld of menselijk geweld moet rust geven. De schade aan de omheining en de poort is al snel een euro of vijf en twintig, weggegooid geld maar noodzakelijk! In deze armoede is alles noodzakelijk!
De kinderen komen schoorvoetend bij elkaar voor het ontbijt, ze kijken als de schichtige kitten naar elkaar. De angst ik nog steeds kwaad ben is van hun gezichten af te lezen. De glimlach van Hazel stemt me rustig, ik ben niet kwaad, ik ben teleurgesteld in mijn familie! Ze zetten mij als de leider van de stam in een hoek. Ze geven mij de schuld. Ik kan daar mee leven, ik heb voor hetere vuren gestaan. Na alles wat ik voor ze heb gedaan hebben ze met z’n tweeën de kerst voor de kleinkinderen verpest. Voor mij, ik kan wel een stootje hebben, ik heb met veel gekken kennis gehad. maar dit was een uitspatting van de buitengewone categorie!
Er hang een nevel van ontkenning in de frisse ochtendlucht. Moet ik koppig zijn? Of moet ik de hand rijken? Haat, of negatieve gedachten zitten niet in mijn pakket, dus ik zoek voorzichtig toenadering tot mijn familie. Ik zal moeten proberen te redden wat er te redden valt.
Er breekt een waterig zonnetje door de wolken en daarmee klaart ook de onrust op. Laten we het maar rusten? Morgen komt er meer familie en dan moeten de problemen geschiedenis zijn. Het wordt de drukste week in het huis! Uiteindelijk zijn we hier een dag later met elf personen, zes volwassenen en vijf kinderen. Het zal druk en gezellig zijn, ze hebben al goede voornemens voordat het nieuwjaar is.

De complete groep, zonder de fotograaf dan!

Filippijnen: Regen

San Antonio (Pilar) Mamsi House, maandag 18 december 2017

Net als twee jaar geleden worden we ook deze keer in december overvallen door een tyfoon. Sinds de route van deze tyfoon, Kai Tak (in de Filippijnen “Urduja”), is berekend wordt het nieuws door mamsi nauwlettend in de gaten gehouden.

Sinds afgelopen donderdag regent het! Niets, absoluut niets, nodigt uit om naar buiten te gaan. Het geraas van de uit elkaar spattende regendruppels op het staalplaten dak is oorverdovend. Mijn huisgenoten horen het waarschijnlijk niet meer maar ik wordt er langzaam gek van. Het geluid is zo luid dat de tv twee keer zo hard staat als normaal. Ik lig op bed en lees “Hartzuur” (The Last Coyote) van Michael Connelly. Ik lees met oordoppen in omdat ik anders mijn gedachten niet bij het verhaal over “Harry Bosch” kan houden. “Harry Bosch” heb ik opgepikt in een tv-serie van Amazon, ook zeer de moeite waard wanneer je de kans krijgt om deze serie te bekijken! De boeken zijn tot nu toe ook zeer bevredigend.
Terug naar de provincie in de Filippijnen. Buiten lopen armoedige mensen en kinderen voorbij, onder paraplu’s en gehuld in doorzichtige plastic zakken, die door de neerdalende regen er nog treuriger uitzien dan op een zonnige dag. Hier op het platteland van de Filippijnen woont de armoede en de ellende! Èchte armoede en ellende! Gelukkig ben ik door al mijn reizen enigszins gehard tegen deze beelden. Voor een moment drijven mijn gedachten af naar de vluchtelingen knuffelaars in Nederland met hun argument dat de vluchtelingen uit het midden-oosten en Afrika ‘alles zijn kwijtgeraakt’, nou, de mensen die hier in de regen passeren hebben nog nooit wat gehad!

Even twee foto’s. Nee, dit is niet in het Midden-Oosten, dit is in de Filippijnen, dit is de realiteit van 2017. Ook hier zijn militante moslims bezig de wereld zoals wij die kennen te vernietigen in naam van Allah en zijn eeuwige liefde. Hoeveel christenen heeft Nederland opgenomen uit dit oorlogsgebied? Ik denk een stuk of nul. Waarom? De linkse geitenwollen vluchtelingen knuffelaars zien geen brood in dit gebied. Het zal ze wel niet genoeg publiciteit opleveren! De islamisering van Europa staat hoger op de agenda! De legers van Allah staan aan de poort als een Trojaans paard. Oeps? Begin ik toch weer over de politiek.
Liggen op het dunne matras en lezen is het enige wat ik kan doen tussen de maaltijden. Gelukkig zijn de eenvoudige maaltijden nog wel te pruimen. Geen hoogstandjes maar het is warm en het voed. Het voedsel warmt me op. Het is moeilijk te geloven maar de 24 graden op de thermometer voelen koud aan. Alles is vochtig, mijn schone kleren in de koffer voelen klam aan. Mamsi loopt de hele dag met een omslagdoek en ik zit in mijn fleece jack terwijl ik dit stukje schrijf. De ventilator staat al dagen stil, de kunstmatige wind is onder deze omstandigheden onaangenaam.
En dan klinkt er boven het lawaai van de regen uit een angstaanjagende kreet. Mamsi is in paniek of in een doodsstrijd verwikkeld. Alle levende zielen in huis haasten zich naar de slaapkamer om zelf te zien wat de aanleiding is voor deze grote paniek. Mamsi kan door de omstandigheden geen woord meer uitbrengen, ze kan alleen wijzen naar de muur net onder het raam. Een zwarte, bewegende, pulserende streep van zeker vijf centimeter breed tekent zich af op het asgrijze cement van de muur.
‘Mieren! Mieren! Mieren!’, roept ze zo hard als ze kan.
De twee kinderen zetten zich onmiddellijk in beweging en alsof ze het honderden keren geoefend hebben zetten ze zonder een woord te wisselen de reddingsprocedure in werking. Het bed wordt verplaatst, het spoor wordt gevolgd tot de plaats waar het weer onder de grond verdwijnt of waar de mieren een nieuw nest willen maken. Je kan duidelijk zien dat ze voor de overvloedige regen op de vlucht zijn. Enkele werksters dragen ook de nog niet uitgekomen eieren mee naar hun nieuwe nest.
Eerst komt de bezem tevoorschijn om alle zichtbare zwarte mieren op te vegen en buiten in een grote plas regenwater te dumpen. Dat wordt zwemmen voor de opruimers van de natuur. Punt twee is de optocht te stoppen! John-John heeft ondertussen voor 20 peso petroleum gehaald bij Magda. Mamsi laat er geen gras over groeien! Ze sprenkelt ruimhartig de petroleum over de vensterbank en de stoet komt plots tot een halt. Mamsi rent naar buiten, waar de rest van de kolonie op de muur wacht tot de stoet weer in beweging komt, en herhaalt de handeling van het vegen en ruimschoots sprenkelen van petroleum.
De eerste klap is een daalder waard! John-John wordt nog een keer naar Magda gestuurd om petroleum te halen. Deze keer gaat het over de vloer langs de muur tot aan het punt waar de mieren in een scheur van de vloer onder de grond verdwijnen.
Gefascineerd kijk ik het hele tafereel aan. Ik wacht op het hoogtepunt met de camera in de aanslag. Helaas voor mij, en voor jullie, komt het niet zover. Waar wacht ik dan op? Nou, twee jaar geleden in een gelijkwaardige situatie werd de petroleum ontstoken. Dat gaf mooie foto’s. Omdat het deze keer niet gebeurd plaats ik de foto uit 2015 nog maar een keer.

Na een half uur gaan we nog een keer kijken of de opmars van het mierenleger is gestuit. En ja hoor, de verschillende divisies zijn door het geweld uit elkaar geslagen en van de zwarte manschappen is geen spoor meer te bekennen.
’s Avonds laat, wanneer ik in bed naar de oneindige neerdalende regen lig te luisteren ruik ik nog steeds de petroleum. Het lijkt wel of we vannacht in een benzinestation slapen. En om alles nog een beetje leuker te maken met de kerst, er is een nieuwe tropische storm met zeer veel neerslag op weg naar de Filippijnen. Het is nu eenmaal tyfoon seizoen dus het is niet allemaal onverwacht.

Filippijnen: Fijne dagen!

San Antonio (Pilar) Mamsi House, maandag 25 december 2017

In een ver verleden, dertig jaar geleden, was ik ooit marktkoopman. Op de zaterdagmiddag markt, er werd door Wijnand van de Flier streng gecontroleerd, werden we aangevoerd door Theeke Brouwer “de Kaasboer”. Voor zijn hese stem had iedereen respect, zijn gulle rollende Drielse lach was ontwapenend. Begin december, op de eerste zaterdag na Sinterklaas, begonnen alle verkopers op de markt met het complete “Fijne kerstdagen en een gelukkig, of voorspoedig, nieuwjaar!” Na ontelbare keren de klanten het beste te hebben gewenst eindigde het op de zaterdag voor de kerst altijd in “Fijne dagen!”
Hier in de Filippijnen, waar het overgrote deel van de bevolking katholiek is, is de viering van de geboorte van Jesus, Kerstmis, enorm belangrijk. Ondanks dat het bijna allemaal Christenen zijn hebben ze alleen al hier in het dorp een stuk of vijf kerken. De versplintering in de steden is nog groter! Er zijn hier meer Christelijke sektes dan waar ook in de wereld. Iedereen kan hier waarschijnlijk een kerk voor zichzelf beginnen met de familie als trouwe volgers.

Kerstavond is het begin van een paar dagen feest/bezinning/aanbidding. Ik heb me door de familie zo gek laten praten om voor negen euro een karaoke machine voor een dag te huren. Dan gaat het nù dus ècht gebeuren! Op zondagmiddag om een uur of twee verschijnt er een tricycle, die speciaal voor het vervoer van de electronica is ontworpen, met op de zijspan de karaoke machine. De leeftijd van het oude apparaat is niet te raden of visueel te bepalen, koolstof datering zou een betere èn betrouwbaardere manier zijn om de leeftijd te bepalen.
Voor de verplaatsing zijn er onderweg twee werkeloze motortaxi bestuurders ingehuurd. Met wat onhandig gehannes wordt de zware machine buiten onder het provisorisch gemaakte afdak op zijn plaats gezet. De machine moet tenslotte droog staan. Zodra alles waterpas staat gaat de stekker er in. De microfoon wordt aangesloten terwijl de computer opstart.
De verhuurder begint met het afstellen zodra er geluid uit de ingebouwde boxen blaast. In overleg met mamsi en Lyka wordt de echo geheel, zo klinkt het in ieder geval voor mij een stuk beter, uitgeschakeld. De verhuurder krijgt voor zijn bewezen diensten een bord macaroni salade, hèt traditionele kerstgerecht in de Filippijnen, en een koude fles bier. Tevreden en zonder een woord te zeggen òf pauze gaat alles naar binnen. Hij neemt afscheid met het ‘Merry Christmas’ en vertrekt met de tricycle.
De familie staat de installatie de bewonderen alsof ze niet weten wat ze er mee moeten doen. Mijn, ‘waarom gaan jullie niet zingen’, trekt het hek van de dam en binnen enkele seconden schalt het “Don’t cry for me Argentina” over de straat richting de vredige rijstvelden. In Nederland zou binnen tien minuten zeker de politie voor de deur staan maar hier is het een ongeschreven wet dat het om twaalf uur, middernacht, stil moet zijn. Uitgezonderd feestdagen?

Om half drie slenter ik met een volle tas lege literflessen richting Magda. Het is tenslotte zondag, de middag voor kerstavond, dus een koud biertje kan bij uitzondering geen kwaad. Normaal drink ik niet voor een uur of vijf maar voor een speciale situatie maak ik graag een uitzondering. Met de eerste bierflessen geopend, de karaoke machine op 10 en de oordoppen in kan het feest beginnen. Ik heb tenslotte vandaag niets anders te doen dan vanavond om half tien naar langs de lijn te luisteren. Ajax tegen Willem II, dat was vorig seizoen een topper, en een domper. Tot die tijd moet ik de marteling maar zien door te komen.

Van een pauze is sinds het opstarten van de installatie geen sprake meer. Het is meer als een zesdaagse. De vermoeide zangeressen worden vervangen door frissere. Mamsi ziet tussen twee sessies door ook nog kans om voor de kinderen eten te koken en voor mij wat eigengemaakte loempia’s te bakken. Ik kan na twee literflessen bier wel een vette hap gebruiken om me wat meer weerstand te geven tegen de twee literflessen bier die nog in de koelkast op me liggen te wachten.

Familie, vrienden en vage bekenden worden door de luide muziek aangetrokken als insecten door een felle lamp. Om negen uur zit er een half dozijn mensen naar oude televisie, waar de tekst op verschijnt, te kijken en vechten om de liedjesgids en de microfoon. De hele avond is het een komen en gaan. Het enige positieve aan dit tafereel is voor mij dat ze zelf hun drank meebrengen. Zodra ze hun meegebrachte alcoholhoudende drankjes hebben genuttigd vertrekken ze weer. Een prima systeem, iedereen drinkt van zichzelf en niemand praat over een ander dat ze “nooit wat weggeven!”, een typisch Nederlandse opmerking.
Ik zie enkele vierkante halve liter flessen lokale gin op de tafel staan. Van dit spul ga je achteruit lopen en wordt je ook nog eens blind. Het wordt gedronken met koud water. Het ruikt naar “Keuls water” en ondanks ik het nog nooit heb geproefd heb ik ook geen intentie om het te proberen. Voor de prijs van € 1,35 voor een halve liter kun je ook niet veel verwachten. Het cynische is wel dat de regering wil dat ook de mensen in de Filippijnen gezonder gaan leven, dus verhogen ze de prijs van een literfles frisdrank met € 0,25 terwijl ze de alcohol en het roken ongemoeid laten. Genot voor de armen!
Om negen uur gaat de internet op mijn iPhone 4S aan. Ik ben best wel geïnformeerd over de mogelijkheden van de communicatiemiddelen en het internet van vandaag de dag maar de mogelijkheden verbazen me steeds weer.
‘Dit is langs de lijn!’, klinkt er om iets over negen uur Filippijnse tijd uit mijn oordoppen.
Live voetbal uit Nederland via het internet over mijn mobiele telefoon! Wie had dat tien jaar geleden durven te voorspellen? Nu is het de normaalste zaak van de wereld.

Vanaf mijn kruk net buiten het hek luister in naar de verrichtingen van een zwalkend Ajax en geniet van mijn koude biertje. Ik ben ondertussen gewend aan de hysterisch krijsende spreeuwen. Het bier tast met enige zekerheid je gehoor en je beoordelingsvermogen aan.
En dan komt Ajax ook nog met een nul achter! Zoals gewoonlijk raak ik niet gelijk in paniek want er is nog tijd genoeg en gezien het spelbeeld zullen er nog genoeg kansen komen. Het bier smaakt me nog steeds goed en Lyka komt af en toe kijken of mijn fles al leeg is. Ajax scoort de gelijkmaker en ik krijg een nieuwe koude fles bier. Het laatste beetje van de literfles is altijd de moeilijkste slok. Ik begrijp niet dat hier niemand op het idee is gekomen om bierkoelers voor literflessen te maken. Zelf zou ik er meteen drie kopen!

Ajax wint uiteindelijk gemakkelijk en om iets voor twaalf zwijgt eindelijk de karaoke, mijn marteling zit er op. Ik hoop dat ze dat onding morgen al vroeg komen ophalen! Het is stil in huis. De bamboe poort zit op slot en iedereen, behalve ikzelf dan, ligt op een matras en slaapt als een roosje. Ik orden nog wat gedachten en indrukken van deze kerstavond aan de keukentafel. Zodra mijn bierfles leeg is geef ik me nog even over aan de meegebrachte fles “Metaxa zeven sterren”. De kleine shots van het Griekse vuurwater geven de indrukken van vandaag vorm zodat ik ze later in een verhaal kan gieten.
Zodra ik op deze eerste kerstdag mijn ogen heb geopend gaat de stekker weer in het stopcontact. “Dancing Queen”, van ABBA, opent deze kerstdag, totdat de karaoke machine word opgehaald. De eerste literflessen “Red Horse”, een sterk Filippijns bier, staan al geopend op tafel. Geloof het of niet maar de meesten zaten al om zeven uur vanochtend in de kerk, voor hun is het dus al bijna middag.
Het spookt nog een beetje in mijn hoofd en ik zou zweren dat ik Grieks hoor fluisteren. Na de eerste koffie zeeg ik me neer op het harde bed. Eerst nog even wat liggen. Een muzikaal kralensnoer van bekende deuntjes schalt door de open slaapkamer, aangevuld met gezang dat door de gevangen van Guantamo Bay als foltering zou worden aangemerkt. Het ìs dat ik in de wetenschap verkeer dat de karaoke machine om twee uur word opgehaald. Dat maakt het allemaal wat dragelijker! Ik denk dat ze allemaal vroeg op bed zullen liggen.
Na een tweede koffie wijdt ik me aan dit stukje, dus voor iedereen: ‘Fijne dagen!’



Update:

Pas om vijf wordt de muziekinstallatie ontmanteld en op de tricycle geladen. Ik ben een van de weinigen in huis die niet teleurgesteld is. Ik ben zelfs blij! Na twaalf liter Red Horse zijn de zangeressen, en hun parasiterende vrienden, zo blauw als een tientje! De schade valt nog mee, dertig euro voor een avond en een dag feest! Ik ben blij dat ze de alcohol slecht kunnen verdragen, zoals alle Aziaten, ze schijnen gebrek te hebben aan een enzym dat alcohol afbreekt en wij westerlingen in overvloed produceren.

Na enkele minuten slaat de vonk over in het met alcohol gevulde vat. Een vechtpartij met Aziatische proporties breekt los. Het is een van die vechtpartijen om niets waar Thailand en de Filippijnen bekend om staan en vaak doden en gewonden vallen. Deze dronken lafaards deinzen er niet voor terug om onverwacht een mes te trekken of een revolver tevoorschijn te halen. Teveel alcohol laat het vuur nog hoger oplaaien!

Wanneer ik de dronken gasten met gepaste kracht buiten de poort heb gewerkt keert een gedeelte van het gezin zich tegen mij. Het is tenslotte allemaal mijn schuld! De kinderen beginnen door de verheven stemmen allemaal te huilen en willen naar huis. Het volume van de dronken stemmen gaat verder omhoog en door het geschreeuw gaan de kinderen nog harder huilen. Nu wordt het ook allemaal teveel voor mijn schoonzuster, die geen druppel alcohol heeft gedronken, de tranen vloeien over haar wangen en zij wil ook naar huis. Zij is de enige in het gezelschap die werkt en zij heeft een vermogen uitgegeven om hier op kerstdag met haar familie te zijn. Haar teleurstelling moet erg groot zijn, ik heb met haar te doen.
Lyka is te dronken om nog aan te spreken. Ze zit ineengekrompen te brabbelen, dat is RHS, het “Red Horse Syndroom”! Sterk spul dat Red Horse, maar het is niet voor iedereen wegens de trappen na van het rode paard. Het is en blijft allemaal mijn schuld, daar valt niet aan te tornen. Langzaam keert de rust weer terug en de een naar de andere loopt weg, een symbolische ontsnapping. Het duurt tot tien uur voordat iedereen op bed ligt en de rust is wedergekeerd. Ik ben moe, ik heb honger en al de spanningen hebben mijn suikerspiegel ook geen goed gedaan. Twee gebakken eieren, een droge snee zoet wittebrood en een halve knakworst waren mijn kerstdiner.
Ik heb vierhonderd euro uitgegeven voor een onvergetelijke kerst, daar ben ik in ieder geval in geslaagd, zij het in een negatieve zin. “It is more fun in the Philippines!”

Filippijnen: Een spetterend maar vooral gezond 2018

San Antonio (Pilar) Mamsi House, maandag 25 december 2017

Het is weer die tijd van het jaar dat we elkaar het beste wensen voor het komende jaar. Wij willen niet achterblijven.

2017 was voor ons een gemiddeld jaar, veel beter dan de drie voorafgaande jaren maar we hebben samen ook betere jaren gekend. Gelukkig staat ons opnieuw een beter jaar in het vooruitzicht. Mits er grote onverwachte problemen roet in het eten gooien.
Helaas hebben we in het afgelopen jaar van veel vrienden en kennissen voorgoed afscheid moeten nemen. Wij wensen de nabestaanden dan ook veel kracht en sterkte toe in deze voor hun extra donkere dagen. Het vergroot ook het besef dat ik ook weer een jaar dichter bij het einde ben. Deze gedachte maakt dat we van elk moment zullen proberen te genieten en de wereld vooral een betere plaats zullen maken.
We hebben heel veel plannen voor het komende jaar dat vooral in het teken van de camper zal staan. We plannen veel weekenden weg en enkele langere reizen naar de Duitse Oostzee kust en de Franse Atlantische kust.
Vanuit een regenachtig dorp in de Filippijnen wensen wij iedereen fijne kerstdagen en

“Een spetterend maar vooral gezond 2018!”

Filippijnen: Groene vingers - deel 3

San Antonio (Pilar) Mamsi House, zondag 10 december 2017

Hoe je het ook wend of keert, het wonder van de natuur blijft fascinerend. Stop een paar zaden in de grond en de zon, de aarde en het (regen)water doen de rest. In Nederland staan er nog maar weinig mensen bij stil dat groenten ook van een zaadje naar een eetbare plant, knol of vrucht groeien. In de supermarkt is het allemaal heel gewoon, onpersoonlijk, haast niemand heeft meer een band met de natuur wanneer ze een zak groenten of een kip in hun winkelwagen leggen. Aangevuld met over-gemanipuleerd en over-bewerkte etenswaren. Meer dan 70% van wat de mensen in hun winkelwagen leggen voldoet aan dit signalement, en dan heb ik het nog niet eens over het overmatig toegevoegde suiker en zout!
Ik heb me in ieder geval voorgenomen om wanneer we weer terug zijn in Nederland veel meer groenten te gaan eten. Op de Koreaanse en Japanse manier! Veel groenten, al dan niet gefermenteerd, een beetje rijst of deegwaren en een klein stukje vis of vlees. De kookvideo’s die ik in de afgelopen maanden heb gezien hebben me veel inspiratie gegeven.

Tijdens mijn gebruikelijke middagwandeling naar de nieuwe brug over de O’God rivier (Dawitan) , stap ik regelmatig over koeienvlaaien heen. Het gesprek met mamsi over organische mest voor de groententuin was dus snel aan een einde! Afgelopen middag ging ik gewapend met een plastic tasje wandelen. Om de wandeling enigszins in etappes te kunnen indelen heb ik enkele huizen en bochten benoemd. De bananenbocht, omdat er allemaal bananenbomen staan, het wachthuisje, een wachthuisje voor de bus waar ik nog nooit iemand heb gezien, de geiten, spreekt voor zich, en de kapel, waar ik ook geen uitleg voor hoef te geven. Tussen het wachthuisje en de geiten liggen er twee grote verse koeienvlaaien aan de zijkant van de betonnen weg naar San Antonio.
Op de heenweg bepaal ik de locatie van de koeienvlaaien want op de terugweg zal ik scheppen. Het heeft tenslotte geen nut om een plastic tasje vol “organische mest” mee naar de brug te nemen! Op de brug geniet ik van het uitzicht. De rivier en soms ook de 2364 meter hoge majestueuze Mayon vulkaan. Een korte rustpauze voordat ik aan de 2,3 Km terug naar het huisje van mamsi begin. Met een oog op de weg en een oog op het verkeer loop ik na de geiten langzaam verder. En daar liggen ze! Terwijl ik het plastic tasje uit mijn zak haal vraag ik me af wat de structuur van de koeienstront zal zijn. Zacht, hard of met stukjes er in. De vier magen van de koe zouden de harde, en zachte, plantendelen toch goed hebben gemaald?
Ik draai het plastic tasje binnenstebuiten, ik weet ook niet waarom want dat tasje wordt toch nooit meer gebruikt en het maakt niets uit of het vuil is of niet. Ik aarzel een moment om de poep op te scheppen. Uit mijn jeugdherinneringen weet ik dat een koeienvlaai niet stinkt, dan zal dat in de Filippijnen toch niet anders zijn? Nadat ik mijn twijfels heb overwonnen schuift mijn hand ongeveer een centimeter boven het beton door de stront. Als eerste breek ik door het zongedroogde krokante korstje heen waarna ik in het zachte hart van de koeienvlaai beland.
Op dat moment vraag ik me af hoeveel ik van de koeienvlaai zal meenemen. Ik kom hier bijna dagelijks dus hamsteren heeft geen nut. Een tricycle passeert toeterend en ik steek automatisch mijn hand op als een groet. De berijder van “Pano Pano”, de naam van de tricycle, woont enkele huizen bij mamsi vandaan. Het voelt vreemd en onwennig om met een tasje koeienuitwerpselen naar huis te wandelen. Nog een klein stukje en ik kan genieten van mijn koude biertje op de trap voor het huisje.

Eenmaal terug bij mamsi zoek ik een stuk gereedschap om de organische mest rond de opkomende planten aan te brengen. Ik vindt een oude vork die al vaak voor andere werkzaamheden is gebruikt dan het bordje prikken. Voorzichtig schep ik de groeibevorderende massa rond de opgekomen zaden. De courgette en de boontjes zullen er baat bij hebben. Geloof het of niet maar ik heb er echt plezier in om zo met de natuur bezig te zijn!

Vanaf mijn plekje op het trapje voor de deur van het kleine huisje, met een literfles San Miguel binnen handbereik, kijk ik tevreden naar de jonge plantjes. De courgette, de pompoen en de boontjes zijn, op twee bonen na, allemaal opgekomen. Ik weet niet of dit een goede score is maar ik ben er in ieder geval blij mee.
Sinds de bonen de grond zijn gekomen heeft er een ander probleem de kop op gestoken. Welke vijanden van de jonge kwetsbare planten leven er hier in de Filippijnen? Slakken, mieren of misschien vliegend ongedierte zoals luizen? Of is de brandende Filippijnse zon de grootste vijand? Ik heb geen idee.
Elke ochtend wanneer ik om rond zes uur uit mijn bed stap ben ik nieuwsgierig wat ik buiten zal aantreffen. Tot nu gaat het in ieder geval in bijna alle gevallen goed, op enkele boontjes na die op zeer jonge leeftijd zijn aangevallen. De rest lijkt nu sterk genoeg om op eigen kracht langs de bamboe bonenstaken naar de hemel toe te groeien.

Terwijl ik geniet van mijn koude biertje kijk ik naar de spelende kitten. Ik heb het nog niet vermeld in een van mijn verhalen maar op tien oktober is Ming-ming weer bevallen van vier kleine harige kitten. In overleg met mamsi heb ik na twee dagen de kleinste en een vrouwtje verzopen in een emmer. Twee is genoeg, ze eten minder en groeien beter omdat ze meer moedermelk krijgen. Ook dit is de natuur! De andere twee maken het prima en ontdekken de wereld waarin ze een jaar of vijftien zullen moeten overleven.
Zodra ze spelend aan de voet van de bonenstaken geraken verplaatst de interesse van de jonge dieren zich van naar elkaar naar de opkomende snij- en boterbonen. Ze sluipen rond de dunne groene ranken en ruiken een paar keer aan de kleine kwetsbare bladeren. Dan gaat de rooie, de andere noemen we de zwarte, in de aanval en binnen enkele seconden is de jonge bonenplant verminkt tot een klein groen staakje dat enkele centimeters uit de grond steekt.
Je bent nooit te oud om te leren! Morgen maar wat extra boontjes bij de staken leggen en proberen de kitten bij de staken vandaan te houden! gevuld met een gelukzalig gevoel ga ik nog een keer naar de koelkast om een fles “Red Horse” te halen. Mijn laatste fles bier voordat ik ga slapen.

Filippijnen: Groene vingers - deel 2

San Antonio (Pilar) Mamsi House, dinsdag 5 december 2017

Mijn griep heeft dus ongeveer een week gekost voordat ik me goed genoeg voelde om weer een biertje te drinken. In totaal heb ik dus maar een dag of vijf kunnen genieten van ons verblijf in Angeles City. Toch heeft het ook zijn goede kant gehad. Ik heb heerlijk eten kunnen inkopen die de komende zes weken in de provincie, ik laat jungle voortaan achterwege omdat het wat oneerbiedig klinkt, een stuk aangenamer zullen maken.

Het is ongeveer vijf weken geleden dat we de grond voor de tuin hebben besteld! Het gaat dus op zijn Filippijns: vooruit betalen en afwachten wanneer er word geleverd. De reden dat er nog niet geleverd is veranderd steeds. De ene keer is het te druk en de andere keer is de grond te nat. Nou, met de regen die we afgelopen week hebben gehad en die ons volgende week nog te wachten staat kan ik moeilijk geloven dat we voor het nieuwe jaar nog tuingrond geleverd zien.
Ik ben het in ieder geval zat want ik zit alweer ruim een week, elke dag, naar het zakje zaaigoed uit Nederland te kijken. Uiteindelijk heb ik, na overleg met Mamsi, de knoop maar doorgehakt en de bestelling geannuleerd. Het is nu wachten op het geld dat we nog terug moeten krijgen. Dat wordt moeilijker dan water uit een baksteen knijpen!
Ik ben aan het einde van de middag maar begonnen met het op maat maken van de bonenstaken. Het huis is verlaten, Mamsi bij vriendinnen kaarten en Lyka zit aan de andere kant van de weg onder de mangobomen aan het Facebook, dus ik heb het hele rijk voor me zelf alleen. Dat op maat maken van bamboe is moeilijker dan dat het op het eerste gezicht lijkt. Ik moet flink hakken met de korte machete terwijl de sporen die de bamboeman aan de uiteinden van de bamboe heeft achtergelaten anders doet vermoeden. Maar waar zit nu precies het probleem?
Ik heb er tijdens een pauze maar eens diep over nagedacht en ik ben tot de volgende conclusie gekomen: natte, verse bamboe is een stuk zachter dan de gedroogde bamboe. Met het drogen verschijnt ook de kracht en souplesse waar de bamboe bekend om staat. Het is sterker dan staal. In Hong Kong heb ik wolkenkrabbers in aanbouw gezien omringt met een steiger die alleen uit bamboe en nylon koordjes bestond.
Het zijn er gelukkig maar acht stuks maar die acht bonenstaken maken wel dat mijn hele lichaam kletsnat is en het zweet van me afdruipt. Gelukkig heb ik de klus binnen een half uur geklaard! Nadat ik even diep heb nagedacht, en enkele bamboesplinters uit mijn vingers heb gepeuterd, zie ik de bonenstaken van mijn grootvader weer achter mijn ouderlijk huis aan de Nonnenstraat staan. Internet is vandaag weer brandhout dus kan ik niet terugvallen op hulp van anderen.

Na wat passen en meten heb ik eindelijk de eerste staan, de afstand van de bonenstaken op de grond lijkt me wat krap op het eerste gezicht maar ik heb weinig trek om het aan te passen. De nylon trekbandjes maken het me wel een stuk gemakkelijker dan het sisal touw dat mijn grootvader vroeger gebruikte! Ik ben best wel trots op mijn simpele bouwwerk en wanneer mijn huisgenoten aan het einde van de middag weer thuiskomen staan ze verbaasd te kijken naar mijn stukje huisvlijt. Ik voel duidelijk dat ze zeer sceptisch zijn en dat ze geen enkel vertrouwen hebben in mijn project om zelf wat verse groenten te verbouwen.
Vroeg in de avond, net na zonsondergang, houden we met z’n vieren een kleine symbolische ceremonie om het zaaigoed in de grond te stoppen. Per staak beginnen we met vijf boontjes. Twee staken met snijbonen en twee staken met sperziebonen (stokbonen). Er wordt wat onwennig gegiecheld en ik kan merken dat niemand, uitgezonderd mezelf, ook maar enig vertrouwen heeft in mijn project. Dat valt me een beetje tegen maar tegelijk sterkt het me ook in de wil om dit project tot een goed einde te brengen.
Heb ik niet eens ergens gelezen over ontwikkelingshulp: “Geef ze geen vis te eten maar geef ze een hengel!”. In dit geval geef ik ze zaaigoed zodat ze zelf hun verse groenten kunnen verbouwen! Misschien gaan ze op termijn de groenten zelfs waarderen en meer groenten eten wanneer deze geen tot weinig geld kost.
Ik geef de zaailingen nog symbolisch wat water en spreek ze zachtjes toe, in het Nederlands, het zijn tenslotte Nederlandse zaden van “Zaadhandel Roozen” uit Haarlem. Ik moet in mezelf lachen. Schreef ik niet enkele weken geleden een stukje over de verveling in de tropen? Misschien ga ik op latere leeftijd wel tuinieren en mijn eigen groenten verbouwen!