China: De eerste dag in een andere wereld

Kung Ming (Chen Chung Hotel), zondag 20 juni 1999

Ondanks alle goede voornemens slaagden we er niet in om vroeg op te staan. Het was een lange nacht en ik heb heel slecht geslapen. Als er de afgelopen nacht een ding moeilijk was dan was het de luidruchtige Chinezen op de gang die de hele nacht heeft geduurd. Ik vraag me écht af wat die nachtbrakers de hele nacht hebben gedaan! We bleven ons maar omdraaien en na een dozijn pogingen om de slaap weer te vatten is het gelukkig gelukt. Het was al na de middag toen we uiteindelijk de kamer, en ons hotel verlieten voor de eerste dag in China, in Kunming welteverstaan. Op zoek naar een Chinees ontbijt.

Na een ontbijt van geroosterd brood met wat zoete stroop en een kop slappe koffie uit een snackwagen gaan we op weg naar onze eerste bestemming van deze ontdekkingsreis, het hoofdpostkantoor. We kijken onze ogen uit! Voetgangers en fietsers zover we kunnen kijken. Dit is een heel andere wereld dan Bangkok waar de luidruchtige motoren je van het trottoir rijden en de automobielen absoluut geen respect hebben voor de voetgangers. Opnieuw valt ons de relatieve stilte op. Er is hier geen lawaai maar meer een geroezemoes en geruis op de achtergrond.
De wereld om je heen ziet er bij daglicht heel anders uit dan in het donker. De horizon opent zich, verwijderd zich verder van je weg, en de enorme betonnen blokkendozen zijn onder de zon heel nadrukkelijk aan de horizon aanwezig. Opnieuw realiseren we ons dat we zeker niet op reis zijn in een ontwikkelingsland. Wellicht is China al veel verder dan Thailand? Wellicht? Het is haast wel zeker dat de economische tijger van Azië niet ligt te slapen!
Contact met de ,ontwikkelde en vrije, (Westerse) buitenwereld is voor ons nu eenmaal belangrijk. We ontdekken al snel dat we redelijk goedkoop aangetekend pakketjes naar het thuisland kunnen sturen. Belangrijk voor ons omdat Kristof dia’s maakt, en ik een enorm pakket met fotorolletjes uit Bangkok heb meegebracht, en die willen we zeker niet in China laten ontwikkelen. We hebben onze twijfels bij de Chinezen die ongetwijfeld meekijken naar wat er op onze foto’s/dia’s staat. Wij zijn absoluut geen spionnen maar weten de Chinezen dat ook? Een (onbewuste) verkeerde foto of een interpretatie van een foto kan zo maar tot een lange gevangenisstraf leiden.
De goedkope internet terminals zijn een openbaring! Snel en goedkoop, dat is toch wat een rugzakartiest wil? E-mail werkt perfect alleen het surfen over het W(orld)W(ide)W(eb) heeft zijn beperkingen. Veel westerse websites zijn niet te bereiken en zeker de westerse nieuws-websites zijn afgeschermd voor de nieuwsgierige Chinese ogen. Kris ontdekt al snel dat de website van CNN zelfs via omwegen niet te bekijken is!
De volgende bestemming is opnieuw het enorme okerkleurig gebouw, de “Yunnan Military Academy”. Nu hebben we alle tijd om rustig de tentoonstelling te bekijken van de oude foto’s gemaakt door de Franse fotograaf Auguste Francois. De CD-Rom hebben we gisteren al gekocht want alles van dat spul kost hier heel weinig en zijn de mooiste souvenirs. Het valt ons meteen op hoe rustig het is in het gebouw. Zijn er dan geen Chinezen geïnteresseerd in hun geschiedenis?
We zijn er niet eens zeker van of het wel een museum is of gewoon een tentoonstelling in een overheidsgebouw. Dat het allemaal indrukwekkend is is in ieder geval zeker. We proberen ons nog steeds een voorstelling te maken wat ons de komende weken allemaal te wachten staat. Het grootste avontuur van mijn leven tot nu toe is in ieder geval begonnen!
Op weg naar het kunstmatig aangelegde meer? Passeren we ook nog een stukje van het oude China. De minder ontwikkelde gebouwen. De werkmieren van “de Arbeiders Partij”, het voetvolk dat het vuur van de vooruitgang aanwakkert en brandend houd. Het China waar de Partij zich voor schaamt? De woningen van de hardwerkende bevolking die elke nacht hopen zich snel te kunnen aansluiten bij de uitbreidende en oprukkende Chinese middenklasse.
Na een kop sterke koffie aan het meer lopen we net voor zonsondergang onerweg naar ons hotel tegen een openlucht restaurant in een smalle zijstraat aan. We hoeven elkaar er niet van te overtuigen dat dit beter is dan een tweede avond op rij aan de knakworsten te gaan. De roestvast stalen spatel tikt onafgebroken in de stalen wok. Het meeste voedsel is onherkenbaar maar we zien een groente die heel veel lijkt op de “Morning Glory” in Thailand en gekookte rijst is universeel in heel Azië.
Het bier is in ieder geval kouder dan gisteren en uit etiketloze flessen wordt de groente op smaak gebracht. We hebben geen andere keuze en we hebben geen reden tot klagen. Behalve het eten met stokjes, bamboe stokjes die liggen te weken in een enorme gegalvaniseerde teil.
Jeugdherinneringen! In zo’n gegalvaniseerde stalen teil, voor het plastic tijdperk, werd ik vroeger door mijn grootmoeder gewassen op een vrijdagavond! De teil stond voor de loeiende kolenkachel in de woonkamer.
Bamboe stokjes worstelen voor een stel jongens uit de Lage Landen inclusief Vlaanderen. Met elke hap rijst en groenten gaat het eten met de stokjes beter. Hier in het verre Oosten zijn ze niet bekend met “de grote droge korrel”! De gekookte rijst is kleverig genoeg om met stokjes te kunnen eten en valt in je mond uit elkaar. Wanneer onze kommen gekookte rijst en de schaal met gebakken groente leeg zijn kunnen we concluderen dat het al goed genoeg onder de knie hebben. Het eten smaakt ons in ieder geval goed en we hebben ook het gevoel dat we de bezienswaardigheid voor de dag zijn van heel veel Chinezen. De rokende en rochelende in GAKO geklede kostuums troepen om ons heen kunnen hun ogen niet van ons afhouden. We zijn een echte bezienswaardigheid en attractie voor deze gewone Chinese mensen.
Kristof is een echte film-, of beter gezegd, bioscoopfanaat. In Bangkok bezoekt hij zeker vier keer per week de de enorme air-geconditioneerde “Paragon” bioscoop bij “Siam Square”. Het aanzicht alleen van de enorme Chinese karakters en posters aan de gevel van een modern nieuw gebouw brengen hem in beroering.
‘Heb je zin in een film’, klinkt het vastberaden.
Ik heb geen keuze want samen reizen is samen compromissen sluiten, dus antwoord ik met een fluisterend: ‘Ja!’
We sluiten aan in een lange brede rij die zich gedisciplineerd aan het einde splitst in twee korte rijen voor de twee loketten van de bioscoop die open zijn. We geven onze ogen goed te kost en kijken goed om ons heen. Een groot gedeelte van de Chinese jonge vrouwen/meisjes zijn niet onaantrekkelijk. Om eerlijk te zijn vindt ik ze aantrekkelijker dan de gemiddelde Thaise vrouwen die ik tot nu toe heb ontmoet. Ook hier proberen ze de westerse mode en gebruiken te kopiëren met niet altijd een goed resultaat. De “modepolitie” zou hier overuren draaien. Er wordt heen en weer gelonkt en dat geeft ons een goed gevoel.
Eenmaal aan de beurt ontstaat er een klein probleem! Een taalprobleem? Kris heeft zijn taalgids te voorschijn gehaald en besteld in het Mandarijn, de officiële taal van China, twee kaartjes voor de avondvoorstelling. We wachten even, wanneer er niets gebeurt waagt hij een tweede poging in het Kantonees, de taal die hoofdzakelijk in het zuiden van China wordt gesproken. Nog steeds gebeurt er niets en heeft de rij achter ons zich in het niets opgelost!
Ondertussen is er in de bioscoop een Chinees opgetrommeld die enkele woorden Engels spreekt. We begrijpen al snel wat het probleem is en waarom we geen kaartjes kunnen kopen om te worden toegelaten tot het avondprogramma van de bioscoop. Wat is het probleem? We mogen niet naar binnen omdat de film een Chinese soundtrack heeft en er ook geen Engelse ondertiteling is.
We kijken elkaar vol ongeloof aan. Twee volwassen mannen van de wereld die écht wel begrijpen dat ze in China zijn en de film in een andere taal is en Engelse ondertiteling zal ontbreken. Is dit de veel genoemde betutteling waar de Chinese samenleven mee wordt overstroomd?
De De taalgids van Kris heeft geen kant en klaar antwoord op dit probleem dus na veel bladeren, foutieve uitspraken, schaterlachen en elkaar verontschuldigend aankijken zijn we eindelijk op het punt aangekomen dat de medewerker van de bioscoop ons begrijpt én wij hem. Met de twee kaartjes voor de avondfilm in de hand schuifelen we met de rij mee in de richting van de zaal waar de film wordt vertoont.
We kijken onze ogen uit! Dit is nog nooit vertoont! Dit is ongetwijfeld de grootste bioscoopzaal die we ooit in ons leven hebben gezien. De achterste tien rijen bestaan uit sofa’s bevolkt door stelletjes jonge mensen die zedig rechtop zitten en elkaars handen voorzichtig vasthouden. Het is geen raketwetenschap om te weten wat daar gaat gebeuren zodra het licht in de zaal dooft!
Wij zitten op de enorm lange rijen stoelen daarvoor en zoals altijd probeert Kris uit te rekenen, Kris is een man van getallen, hoeveel mensen er in deze zaal gaan. Uiteindelijk geeft hij op omdat het in de richting van een astronomisch getal gaat. De lichten doven in de enorme filmzaal en een oorverdovend pauken getrommel kondigt de eerste beelden van de film aan.
De film gaat over krijgsheren in een ver verleden die met enorme troepenmachten elkaar bestrijden op de oneindige steppen van Noord-China. Veel gevechten met zwaarden in de schemer van de zonsopkomst en zonsondergang. Veel opwaaiend stof en oranje tinten, onherkenbare figuranten. Ik kan niet zeggen dat ik de film nog wel een keer wil zien maar de gehele ervaring in een Chinese bioscoop is er een om nooit te vergeten.
Het scherm wordt zwart en de lichten gaan plotseling weer aan. Op de sofa’s achter ons fatsoeneert de jeugd zich snel en maakt zich klaar voor een tweede sessie. Er verschijnt een dame aan de voet van het enorme witte doek met een microfoon in de hand die in perfect Mandarijn haar ongetwijfeld ingestudeerde zegje doet. Wij hebben geen idee waar het over gaat maar af en toe stijgt er een gejuich op uit de bezoekers dus wij juichen ook maar mee. Verbaasde gezichten vallen ons ten deel.
Wanneer de voordracht van de dame met de microfoon helemaal voorbij is en het tweede bedrijf van de film begint is het ons duidelijk wat er zich voor onze ogen heeft afgespeeld. Het was een loterij waarbij de bezoekers op vertoon van hun kaartje met het juiste nummer een prijs hebben gewonnen die ze na afloop van de film in de foyer kunnen ophalen.
Ik koop van een voorbij wandelende verkoper nog snel twee semi-lauwe flesjes cola en in de vallende duisternis beginnen de pauken zich weer te roeren. Na de eerst slok kijken Kris en ik, in het licht van de filmprojector, elkaar verbaasd aan.
‘Wat is dit?’ vraag ik aan Kris.
‘Raketbrandstof?’ antwoord hij.
‘De smaak komt niet eens in de buurt van cola!’, voeg ik toe.
Onze dorst blijkt tijdens de film groter dan onze weerzin tegen de smaak. Zodra de lichten aan gaan kijken we samen tegelijk naar het etiket op de flesjes die we zojuist hebben geleegd. Het duurt even voordat we zien dat het om “Cola-Cola” gaat en niet “Coca-Cola”. De Chinese versie van het wereldberoemde drankje. Een goede kopie van het etiket die veel toeristen op het eerste oog niet zullen zien. Voldaan gaan we terug naar ons hotel. Ik ben moe en hoop dat ik nu wel goed kan slapen. Morgen een nieuw avontuur in dit enorme land.sp;