Japan: Zweedse gehaktballetjes in Osaka

Osaka (Cote House) 203), vrijdag 21 februari 2025

Wanneer je lang op dezelfde plaats in het buitenland verblijft gebeuren er vreemde dingen in je hoofd. Je hebt eigenlijk teveel tijd om de toeristische attracties te gaan ontdekken. Tegelijkertijd gaat teveel toeristische attracties bezoeken je ook snel vervelen.
Wat wil je dan wel? Dan kom je tot vreemde beslissingen over hoe je de dagen in de nieuwe omgeving om je heen wil gaan invullen. Je schakelt onbewust terug naar een rustiger leven, een beetje lezen, wat muziek luisteren en wandelen, veel wandelen. Wandelen is de uitgelezen manier om de nieuwe wereld om je heen te ontdekken. Tijdens die wandelingen wordt je blootgesteld aan het dagelijkse, niet toeristische leven, van de lokale bevolking.
Zo zie ik tijdens mijn dagelijkse wandeling het dagelijkse leven van de gewone Japanners in Osaka. Ik zie moeders met baby’s op (elektrische) fietsen die dagelijkse boodschappen doen en kinderen die zonder enige begeleiding al spelend op straat naar school gaan en aan het einde van de dag met elkaar weer naar huis gaan.
Dat laatste fascineert me. Is Japan zo veilig, of is Nederland zo onveilig dat hele roedels ouders hun kroost op de fiets of met de auto naar school brengen en weer ophalen? Met gevaarlijke verkeerssituaties in de gebieden rond de scholen. Japan had in 2018 slechts 0.26 moorden per 100.000 inwoners, in Nederland en België lag dit respectievelijk op 0.61 en 1.70 en in Amerika op 4.96. Dat is pas veilig!
Het binnendringen in een samenleving van een land dat word overspoeld door toeristen wordt in de meeste situaties niet op prijs gesteld. Vakantiegangers denken vaak dat ze geld in het laatje komen brengen en daardoor de lokale bevolking financieel ondersteunt. Dat is zelfbedrog voor de onaangename bijwerking die de kudde’s toeristen over de hele wereld uitstorten. Toeristen worden slechts door de toeristen industrie getolereerd, zelfs met de nare bijwerkingen!
Daarom zijn wij op reis! Wij passen ons aan en proberen ons te gedragen als de lokale bevolking.
Deze bus is een normale verschijning in het straatbeeld in Osaka. Ik zie er dagelijks meerdere rijden dus ik trek de conclusie dat er meer dan een op de weg moet zijn. Vanzelfsprekend vergelijk ik de zaken altijd met Nederland wanneer ik onderweg ben. In Nederland liggen de vestigingen van IKEA (bijna) altijd op de grote industrieterreinen aan de rand van de stad. En rijden daar dan speciale bussen naar toe? Ik zou het niet weten omdat het openbaar vervoer in Nederland voor ons te duur en te onbetrouwbaar is.
Naast een bushalte op een vertrekstaat bestudeer ik de Japanse tekens op een A4'tje onder het blauw-gele logo van IKEA. Google Translate schiet me te hulp en enkele momenten later is het duidelijk dat we voor 210 yen per persoon naar de vestiging van “IKEA Tsuruhama” worden vervoerd. De bussen vertrekken twee keer per uur, om 05 en 35 over het hele uur.
We zijn het er meteen over eens wat we op deze vrijdag samen in Osaka gaan doen. Op deze extreem koude vrijdag gaan we een IKEA in Japan bezoeken! Japanners zijn kleine mensen en wonen in kleine appartementen. IKEA is groot geworden door het inrichten van kleine kinder- en studentenkamers. Het zal een interessante excursie worden!
Na een minuut of tien wachten in een gedisciplineerde rij naast het bushokje kunnen we in de blauwe bus met grote gele letters instappen. Het instappen gaat snel en efficiënt. Je kan gewoon doorlopen en een plakje zoeken. Je betaald voor de rit bij het uitstappen. Het is behaaglijk warm in de bus en alle zitplaatsen zijn na deze halte bezet. De bus stopt nog een keer bij een andere halte waar niemand staat te wachten.
‘Waarom stopt die bus hier dan?’, denkt iedere gehaaste en gehersenspoelde westerling. Het antwoord is eenvoudig. Op het dashboard voor de chauffeur zit een gps gestuurde klok die aangeeft wanneer hij bij de bushalte wordt verwacht en wanneer hij mag vertrekken. Het openbaar vervoer in Japan rijdt altijd precies op tijd!
Voor het uit de bus stappen moeten we voor de busrit betalen en dat kan op twee manieren. De eerste is natuurlijk met de Japanse “IC card”. Een chipkaart waar je geld op stort en waarmee je overal in het openbaar vervoer mee kan betalen. Mocht je meerdere plaatsen in Japan bezoeken dan is het wel belangrijk dat je oplet welke “IC card” je kiest. Er zijn namelijk landelijke en lokale IC kaarten in gebruik.
Wij kiezen voor contant betalen want dat werkt altijd. Lyka laat de 210 yen (€ 1,35) in het bakje vallen, het apparaat ratelt, en een lampje op het apparaat tussen de chauffeur en Lyka gaat op groen. Lyka bedankt de chauffeur voor de veilige comfortabele rit en de chauffeur bedankt Lyka voor het gebruik van de busservice. Vriendelijk zijn kost geen geld en maakt het leven een stuk aangenamer.
We krijgen allebei een voucher voor 500 yen overhandigt die we kunnen gebruiken wanneer we in de IKEA winkel een totale aankoop doen van meer dan 2.000 yen. We zijn benieuwd of we die 2.000 yen gaan halen.
Precies 25 minuten na ons vertrek bij het JR-Namba treinstation stappen we de Japanse IKEA vestiging binnen. We moeten er samen hard om lachen!
Een mes en een vork naast een pijl die naar boven wijst, op een bord dat aan het plafond hangt, brengt ons op een idee. Laten we eerst maar wat gaan eten! Het restaurant op de tweede verdieping, in Nederland op de eerste verdieping, is het grootste restaurant dat ik ooit in een filiaal van IKEA heb gezien. En het restaurant is nog goed bezet ook! Ik kan me niet aan de gedachte onttrekken dat het personeel van de omliggende bedrijven op het industrieterrein hier ’s middags komen lunchen.
Als er een ding is in Japan waar je elke dag weer blij van wordt dan zijn dat de Japanners die beschaafd, beleefd en gereserveerd in de rij staan. Iedereen wacht op zijn beurt en van voordringen hebben ze nog nooit gehoord.
We gaan eerst langs de gekoelde gerechten. De collectie zoetigheden met de vuurrode aardbeien zien er we heel aantrekkelijk uit. Maar niet voor ons, wij kiezen een open sandwich met garnalen uit de koeling.
Bij de warme gerechten wordt het bestellen wat ingewikkelder. De rij wachtenden valt wat uit elkaar en lost gedeeltelijk op in de enorme wachtruimte voor de counter voor de warme gerechten. Japans is natuurlijk de spreektaal en het volledig ontbreken van Engelse teksten maakt het bestellen niet gemakkelijker.
De iPhone brengt uitkomst! Lyka maakt een foto van de wereldberoemde “Zweedse gehaktballetjes” met aardappelpuree, groene erwten en cranberry compote. Bij het zien van de foto begrijpt de serveerster onze bestelling meteen. De patat ziet er zo lekker uit dat ik die maar als bonus bestel. De borden gaan op het dienblad van de serveerkar en we kunnen richting de kassa.
Een lichte paniek! Waar kunnen we wat te drinken nemen? We zien dat er een uitgebreide drankenbar is na de kassa waar koude en warme dranken door de klanten zelf kan worden getapt. Dan zal het wel goed komen. Tijdens het wachten om af te rekenen passeren we nog een vitrine vol met warme snacks. Aan de andere kant ligt een mooie verzameling van verschillende verse broodjes. Een worst die verdacht veel op een rookworst lijkt gaat ook nog op het dienblad. Dan is het onze beurt om af te rekenen.
De caissière steekt twee vingers op en wijst Lyka en mij om de beurt aan. Ik knik bevestigend. De gerechten op de serveerkar worden een voor een aangeslagen. Ze wijst naar het beeldscherm op de voorkant van de kassa en wacht op de bevestiging van mij dat het correct is en dat ik het er mee eens ben. Even de WISE-kaart bij de chiplezer houden en voor 2.690 yen (€ 17,25) hebben we een heerlijke lunch in het vooruitzicht.
Maar hoe zit dat dan met het drinken? Observeren wat de lokale bevolking doet is altijd een goed antwoord op je vragen in zo’n situatie. Iedereen neemt een IKEA koffiekop uit de gereedstaande kratten en vult die met hun drankje naar keuze. Er zijn geen kassa’s meer en de klanten lopen na het vullen van de koffiekopjes naar een beschikbare zitplaats in het enorme restaurant. We tappen twee Pepsi-Max en zoeken een plekje aan een lege tafel.
Een lunch voor twee personen! Wij eten nu eenmaal niet meer zoveel per maaltijd, maar wel wat vaker.
Hoeveel we de Japanse keuken tegenwoordig ook waarderen wat er vandaag als lunch voor ons staat ziet er ook perfect uit. We hebben geen enkele twijfel aan de kwaliteit en smaak van de gerechten die voor ons staan.
De patat is wat aan de lauwe kant. De open sandwich met garnalen smaakt voortreffelijk. De kleine worst is dus een rookworst die kan wedijveren met de rookworst van de HEMA, alleen is deze rookworst wat minder vet en minder zout. De Zweedse gehaktballetjes zijn zoals ze behoren te zijn en de aardappelpuree is vers gemaakt en zeker niet uit een zakje of een pakje! Een heerlijke lunch van vier en een halve ster!
Op weg naar het toilet loop ik langs een poster met oer-Hollandse spruitjes er op. Ik blijf even staan om de poster te bestuderen en de intentie van de poster, ondanks dat die in het Japanse schrift is, is me snel duidelijk. Ook in Japan moet het groen en het milieu worden beschermd. Nou, laat dat maar aan de Japanners over! Het milieu is hier goed beschermd, aan groene stroken, parken en groene gebieden is hier geen tekort.
Lyka vult onze koffiekoppen nog een keer met (gratis) cola terwijl het raadsel van de drankjes zich in mijn onderbewustzijn nestelt. De drankjes kunnen toch niet gratis zijn? Het bonnetje van de lunch zit nog in mijn jaszak. Laat ik het maar weer tevoorschijn halen. In mijn gedachten ga ik weer terug naar het afrekenen om het stap voor stap te analyseren.
Als eerste waren er de twee vingers en werden we om de beurt door de caissière aangewezen. Het mysterie lijkt meteen opgelost! De bovenste regel van de kassabon leest 2 * 190 = 380 yen. Onbeperkt drinken voor ongeveer € 1,20! Hoe kunnen ze het doen voor dat geld? Ook hier wordt op de eerlijkheid en beschaafdheid van de Japanners gerekend.
Hoe zou dat bij de IKEA in Amsterdam of Rotterdam gaan wanneer de caissière vraagt: ‘Met hoeveel personen bent u?’
Zou dat allemaal wel goed komen?
We zijn klaar met de lunch en we verlaten het restaurant. Spotjes verlichten pijlen op de vloer die we moeten volgen op onze route door het hele woonwarenhuis. Dus laten we die maar volgen. Eerst grijpen we een grote gele tas want we zijn zeker van plan om iets te kopen vandaag.
Zoals verwacht zijn er veel piepkleine kamertjes ingericht met de IKEA meubels. Complete inrichting van hokjes voor fantasieloze klanten. Wij willen graag wat kleins kopen als souvenir van ons bezoek aan de IKEA. Het mag natuurlijk niet te groot zijn want we hebben met gewicht- en afmeting beperkingen te maken door onze koffers die niet zwaarder dan 23 kilo mogen zijn.
Een van de pluche beesten wordt overwogen maar uiteindelijk willen we een souvenir dat we dagelijks kunnen gebruiken. Onze keuze valt op een reisklokje met een handige thermometer/wekker/kookwekker ingebouwd en twee pakjes plastic zip-lock zakjes. Die zakjes zijn op zich niet bijzonder maar wel de opdruk. We hebben ze nu met een haai en met een hond er op.
Zoals gewoonlijk in elk IKEA filiaal worden we door het enorme magazijn op de begane grond naar de (zelf)kassa’s geleid. In het magazijn valt het meteen op hoe schoon en georganiseerd het in Japan is. Het afrekenen met mijn WISE-kaart gaat niet helemaal naar wens. Ik heb al enkele keren vandaag afgerekend met de virtuele WISE-kaart op mijn iPhone en die zijn allemaal goed gegaan. Ik heb dus niet het idee dat het aan mij ligt.
Een jong meisje komt mij assisteren en eerlijk gezegd is er een grote taalbarrière tussen ons. Zij spreekt geen Engels en mijn Japans is ook nog steeds niet op peil. Ze schakelt door verschillende schermen met Japanse tekens op de terminal heen en houd af en toe een 3D streepjescode op haar sleutelhanger voor de scanner. Ik begrijp er niets van en wacht maar af.
Een glimlach verschijnt op haar gezicht en ze maakt een beleefde buiging naar ons. Ze wijst met haar open hand naar de chipscanner voor contactloze betalingen als teken dat het nu mijn beurt is om de betaling af te ronden. Mijn telefoon is klaar voor de betaling en enkele momenten later verschijnt er een groene V op het beeldscherm als teken dat de betaling is geslaagd.
Wat is het heerlijk om in dit bijzondere beleefde land te zijn. Ik vraag me steeds vaker af of ik langere periodes in Japan zou willen verblijven. Bijvoorbeeld alleen in het voorjaar en in het najaar. Wat zouden dat heerlijke momenten kunnen zijn in de herfst van mijn leven. In de bus op de terugweg naar de stad moeten we samen hard lachen om deze onverwachte excursie op deze gure koude dag in Osaka.
We stappen uit de bus waar we onze excursie zijn begonnen en maken van het moment gebruik om onze (magnetron) avondmaaltijd bij de Life-Supermarkt te halen. Verse maaltijden die twee minuten in de ping-machine moeten.
Tonkatsu, varkens schnitzel met rijst voor Lyka en voor mij de geliefde Yakisoba met kip teriyaki. Wij hoeven vanavond de deur niet meer uit dus drink er maar een Asahi Clear biertje bij. We kunnen terug kijken op een heerlijke dag.

Japan: Het economische wonder

Osaka (Cote House) 203), woensdag 12 februari 2025

Japan en Duitsland waren op 15 augustus 1945 na de, misdadige maar ook afschrikwekkende, atoombommen op Hiroshima en Nagasaki definitief verslagen. Het waren onzekere tijden op weg naar de “wederopbouw” van de verwoeste wereld na de tweede wereldoorlog op basis van de economische leer van de Verenigde Staten die het aanzien van de wereld voorgoed zou veranderen.

Een stukje geschiedenis:

Na een 15 jaar durende oorlog en de atoombombardementen op Hiroshima en Nagasaki door de Verenigde Staten, kondigde keizer Hirohito zelf de overgave van het Japanse Keizerrijk aan in een radio-uitzending op 15 augustus 1945.

Als gevolg daarvan was het land van september 1945 tot april 1952 bezet en stond het onder het gezag van de SCAP (Supreme Commander of the Allied Powers) onder leiding van de Amerikaanse generaal McArthur.
In eerste instantie werkt de SCAP aan de demilitarisering en democratisering van het land door middel van diepgaande hervormingen, zoals:

• Ontbinding van het leger en de marine in november1945.
• Zuiveringen bij de politie, de overheid en industriële groepen, van iedereen die betrokken was bij de Japanse oorlogsvoering.
• Het ontnemen van de status van staatsgodsdienst aan de Shinto-cultus.

Bovendien wordt van mei 1946 tot november 1948 het Tokio Proces (of Internationale Militaire Tribunaal voor het Verre Oosten) gehouden , naar het voorbeeld van de processen van Neurenberg. Het proces richt zich op Japanse politici en militairen die bij de oorlog betrokken waren.

In november 1946 wordt een nieuwe grondwet afgekondigd, die in mei 1947 in werking treedt. De grondwet luidt als volgt:

• De keizer is niet langer een absolute vorst, maar slechts het symbool van de eenheid van de natie.
• Het land doet afstand van oorlog en het gebruik van geweld om conflicten op te lossen (artikel 9).
• Vrouwen krijgen stemrecht.

Het begin van de Koude Oorlog in 1947 veroorzaakt echter een politieke wending: Japan wordt dan als koploper beschouwd om de opkomst van het communisme in Azië in te dammen. Verschillende hervormingen worden verlaten, zoals:

• De ontmanteling van de “Zaibatsu”, waarvan de financiële macht nu door de staat wordt beheerd. Familie monopolies werden door de Amerikanen niet meer toegestaan en vervangen door een soort van kruisbestuiving van alle private sectoren in de financiële en industriële wereld. Niemand had meer de absolute macht in deze door Amerika geforceerde marktwerking.
• De decentralisatie van de politie en verschillende aspecten van de hervormingen van de arbeidswetgeving, zoals het stakingsrecht voor ambtenaren.

Het begin van de Koreaanse Oorlog (1950 - 1952) zorgt voor economisch herstel in Japan, omdat het land een wapenfabriek voor de Verenigde Staten wordt. De hoge inflatie belemmert het land echter ook tussen 1945 en 1950, en de levensomstandigheden, die al slecht waren, verslechteren verder met de repatriëring van ongeveer 7 miljoen Japanners (zowel militairen als burgers) die in Azië waren gestationeerd.

De Gouden Eeuw van het Showa-tijdperk (jaren 50 - 70)

De jaren 1950 tot begin jaren 1970 is een periode van record economische groei , waarin Japan snel uit de armoede is gekomen en een zekere welvaart heeft bereikt. Net als de rest van de wereld gaat het herstel van Japan gepaard met een economische bloei, maar het is van zo'n omvang dat historici het een "economisch wonder" noemen.
In deze periode wordt Japan inderdaad de 3e economische macht ter wereld, na de Verenigde Staten en de USSR. Deze prestatie wordt mogelijk gemaakt door een gunstige internationale context samen met grote investeringen in nieuwe technologieën en productiefabrieken.
De militaire uitgaven worden laag gehouden dankzij de Amerikaanse troepen die in de archipel zijn gestationeerd, voornamelijk in Okinawa . Bovendien is de beroepsbevolking van het land opgeleid en gekwalificeerd, en bespaart veel, maar aarzelt niet om goederen met een hoge toegevoegde waarde te kopen: de "3 juwelen" die in de jaren 1960 in het bezit waren van 90% van de Japanse huishoudens (wasmachine, koelkast en tv). De consumptie van vlees neemt ook toe onder de algemene bevolking.

Het herstel van Japan vindt ook op internationaal niveau plaats, met de promotie van een positiever imago door de organisatie van grote populaire evenementen:

• De Olympische Zomerspelen van 1964 in Tokio, waar Anton Geesink tot verbazing van de Japanners de gouden medaille in het Judo won, die bedoeld waren als een demonstratie van de modernisering en het herstel van Japan. De ingebruikname van de “Shinkansen”, destijds de snelste trein ter wereld was een hoogstaand staaltje van moderne techniek.
• Osaka 's Universele Expo uit 1970
• Olympische Winterspelen in Sapporo, 1972.

Vandaag gaan we op excursie om de plaats te bezoeken waar in 1970 in Osaka de wereldtentoonstelling EXPO heeft plaatsgevonden. Ook dit is een stukje unieke moderne Japanse cultuur zoals jullie in de bovenstaande geschiedenisles hebben kunnen lezen.
Deze dag van onze “Kleine excursie”, zoals we dat noemen wanneer we in Osaka blijven, begint zoals gewoonlijk met een eenvoudig ontbijt op de hotelkamer. De witte boterham met twee plakjes blaasham en een omelet, weggespoeld met onze eigen vers gezette koffie van de Lidl, smaakt zoals gewoonlijk erg goed. De rit in de overvolle, en langzaam leeglopende, metro naar het “Senrichuo Station” is ook aangenaam omdat ik een zitplaats aangeboden krijg van een jonge Japanner in een keurig pak en goed gepoetste schoenen. Respect voor een “persoon op leeftijd” bestaat hier nog!
Zoals veel metro- en treinstations in de Japanse steden is om het “Senrichuo Station” ook een winkelcentrum gebouwd. Zodra we de (altijd openstaande) poortjes van de metro zijn gepasseerd zie ik bij een opticien in de etalage het eerste beeldje van de “Toren van de Zon”, de mascotte van de EXPO ’70 in Osaka.
Japanners houden niet van half werk dus hebben ze speciaal voor de EXPO ’70 een experimentele monorail aangelegd met het “Banpaku-kinen-kōen Station”, een hele mond vol, aan de poort van het “Banpaku Park”, zoals het EXPO terrein officieel heet. Een monorail is tegenwoordig niet exclusief meer want we hebben al in verschillende Aziatische wereldsteden met dit vervoermiddel gereisd. Zou het hier allemaal zijn begonnen? Ik kan het me goed voorstellen dat de Japanners de toon hebben gezet. De rit met de monorail is een bijzondere en aangename verplaatsing.
In de stationshal worden de kinderen, en ook de volwassenen, niet vergeten. Een model van de monorail om een foto te maken en een maquette van de “Toren van de Zon” staan prominent opgesteld direct na de poortjes.
Op de galerij voor het monorail station zien we een typisch Japans tafereel. Het is 12:14 dus ik neem aan dat het nu het einde is van de ochtenddienst en dat de mannen kunnen gaan lunchen. Alle werknemers staan netjes opgesteld als een peloton van de krijgsmacht. Er staat een man voor de werkploeg met een kleine megafoon, die aan zijn koppel hangt, en hij spreekt de manschappen toe in het Japans. Het is jammer dat ik er niets van versta maar soms zeggen beelden meer dan duizend woorden.
Aan het einde van elke gesproken zin knikken de manschappen synchroon en roepen allemaal tegelijk: ‘Hai’.
Dat is een soort van bevestiging vergelijkbaar met ons ‘Ja’. Het is duidelijk wie de baas is en wie de verantwoordelijke zijn om de orders tot in de perfectie uit te voeren! Dit is de Japanse bedrijfsvoering waar fouten en ongeïnteresseerde werknemers niet worden getolereerd.
Vanaf de loopbrug naar het plein krijgen we een eerste beeld van de “Toren van de Zon”. Het verkeer kabbelt over de autosnelweg tussen het “Banpaku Park” en het “Banpaku-kinen-kōen Station”. Het eerste dat in me opkomst is dat de “Toren van de Zon” wel een likje verf kan gebruiken!
We dalen af naar de loopbrug over de autosnelweg en op dit moment krijg ik een ongemakkelijk gevoel in mijn buik. Op een groot bord rechts voor de brug staan enkele getallen die data voorstellen en die ik ondertussen kan begrijpen zonder dat ik ze kan lezen. Over de volle breedte voor de loopbrug naar het park staat een afscheiding als teken dat het “Banpaku Park” is gesloten.
Ben ik dan voor de tweede keer in de val getrapt dat de belangrijkste parken van Osaka in de winter enkele maanden gesloten zijn? Waarom wordt dat niet duidelijk vermeld op het internet? Helaas wordt mijn vraag bevestigt maar tegelijkertijd laat ik me niet door een afscheiding van ongeveer zestig centimeter hoog tegenhouden. We zijn de halve wereld rondgereisd om hier te komen en dan wil ik ook de foto’s maken die mij bevredigen. Foto’s die ons later, in de winter van mijn leven, nog zullen verwarmen wanneer we terugkijken op deze reis naar Japan.
Het is een stevige wandeling over de lange verlaten brug naar de ingang van het park. Het lijkt me een zekerheid dat er camera’s op me gericht zijn die al mijn bewegingen registeren. Hoeveel Japanse ogen zoude mij op dit moment volgen? Ik hou de iPhone in de aanslag zodat ik me altijd kan verdedigen met de smoes dat ik een foto van de “Toren van de Zon” wilde maken. Lyka blijft achter op het plein voor het begin van de voetgangersbrug, ze wil niet in de problemen komen.
Het is een surrealistisch gezicht al die lege toegangspoortjes en gesloten loketten voor de kaartverkoop. De lampjes op de verkoopautomaten knipperen nog steeds uitnodigend om klanten te lokken. Het blijkt ook veel moeilijker dan ik gedacht heb om een foto van de “Toren van de Zon” te maken. Dat is jammer, we weten bijna zeker dat we hier nooit meer zullen komen.
Ik kijk nog eens goed om me heen en terwijl ik een foto maak van het “Redhorse Osaka Wheel” zie ik in de verte Lyka naar me toe komen. Ze heeft al haar moed bij elkaar geschraapt om over de afscheiding te stappen. Ze wil op de foto met de “Toren van de Zon” omdat zij ook beseft dat we hier nooit meer zullen komen.
De klok is het middaguur gepasseerd en na het eenvoudige ontbijt van een boterham met een omelet in de kleine keuken van ons hotel is het alweer de hoogste tijd om wat te gaan eten. Er is een enorm winkelcentrum gebouwd naast het monorail station genaamd “EXPOCITY”. Het moet toch gek zijn dat we daar niets te eten kunnen vinden! De “Charlie Brown School Bus” met de stripfiguren achter de ramen moet natuurlijk op de foto! Vanaf een afstand zijn de schreeuwende reclames voor de grote Amerikaanse fastfood ketens al te zien. Daar gaat onze voorkeur dus niet naar uit. Wij zijn op zoek naar een Japanse lunch.
Een groot bord voor de loopbrug naar het reuzenrad adverteert met een ritprijs van 500 yen (€ 3,-) per persoon. Na de tekst twee keer gecontroleerd te hebben besluiten we om voor het eten nog maar het ritje in het reuzenrad te maken. De volledige omwenteling duurt ongeveer vijfentwintig minuten.
Aan de kassa op de tweede verdieping is het meteen paniek wanneer er twee buitenlandse toeristen verschijnen. Ik leg netjes een biljet van 1.000 yen in het bakje en steek twee vingers op. Het meisje kijkt mij verbaasd aan zonder een enkel geluid te maken. Het is me meteen duidelijk dat ze geen woord Engels spreekt. We zijn in Osaka en niet in Amsterdam waar iedereen, tot ongenoegen van de Nederlanders, tegenwoordig Engels spreekt!
Ze doet wat met haar handen op een toetsenbord dat aan mijn zicht is onttrokken en er verschijnt op een ouderwetse groen lampen display “3.000”.
We kijken elkaar enkele momenten diep in de ogen totdat we van elkaar begrijpen dat we elkaar begrijpen.
Ik schud nee met mijn hoofd en maak met mijn wijsvinger een gebaar naar beneden. Ze knikt.
Ik open mijn hand en met mijn handpalm geopend beweeg ik mijn open hand, met de drie vingers, een duim en een pink gestrekt, naar haar toe en weer van haar af. Ze knikt.
Ik steek mijn wijsvinger op en even later wijs ik naar mijn borst. Dan gaat mijn hand weer helemaal open en ik beweeg die met open handpalm met gestrekte vingers weer naar haar toe. Ze knikt opnieuw.
Ondertussen is er een nog jongere collega komen kijken wat er aan de hand is. De twee overleggen in het Japans hoe deze taalbarrière kan worden genomen. Met behulp van de vertaal app op haar telefoon komen we te weten dat het 500 yen tarief alleen geld op bepaalde tijdstippen en alleen geld voor studenten die hun studentenkaart kunnen laten zien. Voor alle andere volwassenen is de prijs voor een ritje 1.500 yen.
Dat bedrag is ons wat te gortig want we weten zeker dat we voor die ritprijs binnen in het winkelcentrum heerlijk kunnen eten. En dat heerlijke eten gaat nu eenmaal voor! Lyka wil nog even op de foto met “Colonel Sanders” van de KFC voordat we het winkelcentrum betreden.
Een ongeschreven wet in Azië is dat je altijd naar een zelfbediening “restaurant park” (foodcourt) op de bovenste verdieping moet zoeken. Het pad naar de zelfbediening restaurants loopt natuurlijk langs zoveel mogelijk winkels om de potentiële klanten in verleiding te brengen om zoveel mogelijk te kopen. Bij mij persoonlijk werkt dat idee niet maar Lyka blijft regelmatig even staan bij een kleding- of schoenenwinkel. Kleding en schoenen zijn namelijk modieus en spotgoedkoop in Japan!
Ook in het zelfbediening “restaurant park” is er een taalbarrière omdat geen enkele Japanner buiten de toeristengebieden een andere taal dan het Japans machtig is. De Chinese toeristen kunnen de Japanse tekens wel lezen en enigszins begrijpen omdat een van de in Japan gebruikte schriften van de Chinese tekens is afgeleid. Bekijk het een beetje hoe Nederlanders Duits lezen. Er rest ons niets anders dan een plaatje op een van de beeldschermen aan te wijzen als teken wat we willen bestellen.
Na het eten, het was een bijzondere ervaring, ontcijfer ik de Japanse tekens op de kassabon en komen we te weten wat we hebben gegeten.
Het linkse (wegwerp)bordje “Gezouten Ramen met groenten pannenkoek” was mijn keuze en Lyka had de gewone “Gezouten Ramen” besteld. Het smaakte inderdaad heel anders dan de ramen die we normaal eten in de soep of droge vorm. Deze ramen is ook een stuk dikker dan we gewend zijn. Het smaakte er in ieder geval niet minder om. Toch zijn we het er samen snel over eens dat deze “Gezouten Ramen” geen blijvertje is.
De toekomst glijd langzaam in het verleden en het heden geeft alweer bijna half drie aan. Met nog ruim een uur te reizen is het tijd om richting ons hotel te gaan. Een laatste foto en een afscheid van de iconische “Toren van de Zon”. We vinden het nog steeds jammer dat we het park niet hebben kunnen bezoeken maar we zijn ook blij dat het toch nog een leuke dag is geweest.
Nog even snel naar het toilet voordat we aan de (trein)reis beginnen. Ver kom is echter niet! Voordat ik het toilet kan betreden worden mijn ogen vastgepind op een schilderij op de glazen privacywand voor de ingang naar de toiletten.
De puurste vorm van een kunstuiting is het oproepen van nieuwsgierigheid en je blik vasthouden in de vorm van: ‘Waar sta ik nu naar te kijken?’
Een roze vlek op een grijze achtergrond. De roze strepen rond de vlek geven het gevoel van een weerspiegeling op een glanzend vloeibaar grijs vlak. Een staartje met een anus eronder en twee oren. Een varken dat in het water staat en omkijkt?
De hele treinreis, inclusief de overstap die we bijna over het hoofd hadden gezien maar waar we aan werden herinnerd door een oplettende oudere Japanse vrouw, spookt het beeld van het schilderij in mijn hoofd. Wat kan beeldende kunst toch mooi zijn!
Door problemen in Nederland is onze financiële situatie er niet rooskleuriger op geworden. We zitten niet geheel zonder geld maar we moeten wel goed op ons budget gaan letten. Daarom hebben we besloten om elke dag een maaltijd in een restaurant te nuttigen en de andere komt uit de supermarkt. We eten gewoon op de kamer.
Wanneer ik zo terugkijk op onze avondmaaltijd die ik zelf heb opgewarmd kom ik tot de conclusie dat we samen gezond en lekker hebben gegeten voor ongeveer acht euro!
Morgen is het weer een rustdag dus kan mijn lieve vrouw heerlijk uitslapen.

Japan: Lichtjes in Osaka

Osaka (Cote House) 203), zondag 2 februari 2025

Gelukkig zit de weerman in Japan er ook wel eens naast! De straat voor het hotel is nog nat wanneer ik het kokende water in de vroegte van deze ochtend op de gemalen koffie giet. De hemel is nog grijs met hier en daar al een stukje blauw als voorteken dat het een mooie dag gaat worden. De geur van vers gezette koffie verspreid zich door de kleine keuken op de eerste verdieping van ons hotel.
Gebakken eieren op brood met een plakje blaasham en voor mij een extra plakje kaas, die van geen kanten smaakt maar die ik ook niet wil weggooien, staan als ontbijt op klaptafel in onze kamer. Het is nog steeds een wennen aan de rustige dagen dagen die we afwisselen met een excursiedag. Het is weekend dus het zal vandaag wel erg druk zijn in en rond het “Dotonbori” gebied aan het kanaal.
De klok is elf uur nog maar net gepasseerd wanneer ik afscheid neem van Lyka en aan mijn dagelijkse wandeling begin. Op deze ochtend verbaas ik mezelf weer. Bijna alle wandelingen die ik maak gaan met de klok mee. Deze keer maak ik een rondje tegen de klok in. Je zou denken dat dat niets uitmaakt maar het is een enorm verschil in de beelden die je van de omgeving opneemt. Ik heb het al eerder gezegd: ‘Ontdekken is niet naar nieuwe bestemmingen gaan maar met nieuwe ogen kijken naar dezelfde bestemmingen!’
De glazen piramide van de “Namba Walk” zal bij iedereen beelden oproepen van het “Louvre” in Parijs. Ik weet niet welke glazen piramide de oudste is maar het lijkt me niet dat het idee is gestolen of gekopieerd. Hoewel de Japanners daar in een ver verleden bekend om waren. Op een reistijden bord bij een bushalte zie ik enkele aankondigingen met het logo van IKEA. Het iconische geel/blauw van de Scandinavische meubelgigant is al van afstand goed te zien! Met de “Google Translate” app op mijn iPhone vertaal ik de Japanse tekens naar een beter begrijpbaar Engels.

De IKEA Bus rijdt elk half uur met een pendelbus tussen IKEA Tsuruhama en Namba. Een enkele reis kost 210 yen voor volwassenen, iedere passagier ontvangt een winkelbon van 500 yen die u kunt gebruiken voor aankopen van 2.000 yen of meer.

Met deze kennis in het achterhoofd zullen we voor ons vertrek naar Thailand zeker de “IKEA Tsuruhama” met een bezoekje vereren!
Zeer weinig straten in Japan hebben (bij)namen! Ik loop langs een gebouw genaamd “2 Chome-17-3 Nishishinsaibashi, Chuo Ward, Osaka, 542-0086” Het adres is een samenstelling van de wijk, het blok, het gebouwnummer, het appartement, het buurtschap, en de stad. Het mag ingewikkeld klinken maar het laat geen ruimte voor vergissingen. In Japan houden ze nu eenmaal van punctueel en duidelijk zijn!
Zou het voor Nederland ook een goed idee zijn om alleen de postcode en huisnummer te gaan gebruiken als adres? Dan hebben die WOKE-zeurpieten en de wappies ook hun zin! Geen “Nootmuskaatweg” meer omdat dat koloniale onderdrukking uitstraalt! Probeer je eens voor te stellen hoeveel geld dat zou besparen bij de overheid?
Tijdens mijn wandeling naar het noorden richting “Umeda” passeer ik een handvol metro ingangen naar de ondergrondse metro stations. Iedereen in de stad gebruikt de metro of de fiets. Zelf ben ik een rare eend in de bijt omdat ik met plezier hele afstanden wandel door Osaka. Helaas zijn de (elektrische) fietsen op de trottoirs een plaag, en een probleem, aan het worden omdat ze geen enkele rekening houden van de verkeersrichting op straat, dat ze links moeten rijden, en de voetgangers.
Er is een grote metamorfose van de inrichting van de publieke ruime in Osaka gaande om alle tweewielers van het trottoir naar de rijbaan te verplaatsen. Of dat gaat lukken gaan we in de toekomst wel zien.
Er rijden opvallend weinig auto’s op straat in Osaka. Waar de gemotoriseerde voertuigen in onze randstedelijke gehuchten voor enorme parkeer- en milieuproblemen zorgen zijn deze problemen in Japan geheel onbekend. Doen de Japanners iets verkeerd of zouden de overdag slapende ambtenaren in onze het Stadsgebouwen een dagje op het internet ideeën moeten opdoen hoe het in andere landen is geregeld?
In een etalage onder een wolkenkrabber zie ik een elektrisch voertuig waar zelfs ik wel interesse voor zou kunnen ontwikkelen. Een leuke sportieve elektrische tweezitter voor in en om de stad. Het is een “Garaiya”, een automerk dat je ongetwijfeld nooit in de Europese Unie zal tegenkomen. Die Europese Unie heeft haar eigen regels die niemand anders in de ontwikkelde wereld begrijpt! De kaart naast de auto is verwarrend en onbegrijpelijk. Laat maar, in de EU weten ze alles beter!
Een stuk verder blijf ik wachten voor een rood verkeerslicht om over te steken en bekijk vol bewondering de moderne architectuur in Osaka. Let ook op de verkeersdruk midden in deze miljoenenstad? Er rijden veel grappige kleine autootjes rond in Japan. Dat zijn zogenaamde “Kei-auto’s”. Die kleine autootjes zouden veel problemen in Europa kunnen oplossen. Die elektrische sportauto voldoet hoogstwaarschijnlijk ook aan de eisen voor een “Kei-auto”!

De “Kei-auto” is de kleinste categorie van Japanse snelweg-legale motorvoertuigen. De term kei is een verkorting van kei-jidōsha, wat in het Engels vertaald wordt als “licht voertuig”.

Door zijn beperkte afmetingen en motorspecificaties genieten eigenaren van lagere belasting- en verzekeringstarieven, wat leidt tot lagere totale eigendomskosten. In de meeste landelijke gebieden zijn ze ook vrijgesteld van de algemene Japanse shako shōmeisho vereiste voor het bezitten van een parkeerplaats om überhaupt legaal een motorvoertuig te kunnen kopen. Aangezien parkeren op straat in Japan over het algemeen beperkt is.

Japanse autofabrikanten maken ook microvans en kei-trucks binnen deze wettelijke categorie. Kei-auto's zijn favoriet bij zowel de oudere als jongere demografie, inclusief jongeren en jonge gezinnen, vanwege hun betaalbaarheid en gebruiksgemak.

De kei- categorie werd in 1949 door de Japanse overheid gecreëerd om zowel het autobezit als de groei van de Japanse auto-industrie te stimuleren. De regelgeving werd tot 1998 meerdere keren herzien. Sinds oktober 1998 specificeert de wet consequent een maximale voertuiglengte van 3,40 meter, een breedte van 1,48 meter, een hoogte onder 2,0 meter en cilinderinhoud onder 660 cc. Een "gentleman's agreement" tussen Japanse autofabrikanten en de wetgevers stelde ook een maximaal vermogen van 63 pk (47 kW) vast.

Kei-auto's zijn sinds de jaren zestig erg succesvol in Japan. Ze vertegenwoordigden meer dan een derde van de binnenlandse verkoop van nieuwe auto's in het begrotingsjaar 2016, nadat ze in 2013 waren gedaald van een recordmarktaandeel van 40 procent. Om hun marktdominantie te verminderen, verhoogde Japan de belastingen op deze categorie in 2014 met 50%. In 2023 was de wegenbelasting bijvoorbeeld € 60,- per jaar voor een Kei-auto!

Zou hier voor de Nederlandse (r)overheid een milieuvoordeel zijn te behalen wanneer de Nederlandse “Kei-auto” in het Limburgse Born onder licentie van een Japanse autofabrikant zou kunnen worden gebouwd? Belasting verlagen in Nederland, vergeet het maar, dat gaat in ons kikkerlandje nooit gebeuren! Ze zijn dagelijks te druk met het zoeken naar nieuwe belastingen om (financiële) problemen op te lossen.
Aan de overkant van deze smalle straat begint het “Oude Osaka”. Smalle straatjes gevuld met kleine woningen/appartementen, winkeltjes en restaurantjes. Een restaurant van twaalf vierkante meter is in deze wijk geen uitzondering! En toch wordt er elke dag een inkomen bij elkaar gescharreld. In Japan werken ze niet tot het middaguur voor de belastingdienst!
Misschien zijn jullie bekend met de Netflix serie “Midnight Diner”. Mocht je in de gelegenheid zijn om de serie te bekijken dan zou ik dat zeker doen. Het echte Japan ontvouwd zich voor je ogen op het beeldscherm!
Lege biervaten die op een richel voor een restaurant wachten om te worden omgewisseld voor volle biervaten vertellen hun eigen verhaal. Twee metalen biervaten van 10 liter van twee verschillende brouwerijen in het raam voor een klein restaurant! Bedenk er maar wat bij? Het zal in ieder geval een stevige omzet zijn vanavond.
Na een eenvoudige lunch van een Zwaardvis en kip met rijst uit de supermarkt brengen we de middag op de kamer door. Een heel rustige middag waarin ik de verrassing voor Lyka van vanavond langzaam moet brengen. Alles gaat zoals ik heb gehoopt.
Het eerste dat ik moet doen is Lyka zo ver als mogelijk richting de verrassing te brengen voor het avondeten. Een Japanse kerrie met een varkens schnitzel van CoCo Ichiban is altijd lekker en Lyka stemt meteen in en vindt het een prima idee. Op deze avond kiest Lyka voor de op de linkse foto “Handmate” varkens schnitzel terwijl ik de oude bekende gewone varkens schnitzel neem. De handmate zie er op het eerste oog ook beter uit en smaakt verrassend ook beter dan de standaard schnitzel. Ik weet in ieder geval wat ik de volgende keer kies. Voor zeventien euro hebben we samen heerlijk zitten eten.
Het is ’s avonds wat fris maar zeker niet koud in Osaka. Lyka is enthousiast wanneer ze in de verte de verlichting van “Dotonburi” ziet. Mijn plan loopt op rolletjes en wanneer ik haar vraag of ze misschien nog even naar “Don Quijote”, een reusachtige drogisterij, wil glinsteren haar ogen. Die drogisterij verkoopt alles voor lichamelijke verzorging wat een vrouw gelukkig maakt.
De afwisselende architectuur van moderne en klassieke gebouwen verbaasd me nog tijdens elke wandeling door het centrum van Osaka. Het is gezellig druk op straat vanavond. We komen niet vaak buiten wanneer het donker is omdat ik geen avondmens (meer) ben.
Voor het avondeten een paar biertjes en aan mijn foto’s en verhalen werken. Na het eten wat tv kijken op mijn MacBook en de de dag is om. Ik ga graag vroeg naar bed en sta ook elke dag van de week vroeg op.
Verbaasd lopen we door het Namba station. Zodra we aan de achterkant van het station weer in de openlucht komen vallen onze monden open van verbazing. Het is nog mooier dan ik me bij daglicht heb voorgesteld.
Overal gloeien kleine lichtjes en Lyka is gelukkiger dan ooit! We zijn aangekomen bij “Namba Parks” waar de verlichting ’s avonds een toeristische attractie op zichzelf is.
De verlichting geeft je de indruk dat je bij een waterval van blauw licht staat. Het park is op de daken van van een negen verdiepingen winkelcentrum. De daken zijn zo gebouwd dat het terrassen zijn die met elkaar zijn verbonden door trappen. Architectonische schoonheid in het kwadraat.
De lichtjes wisselen regelmatig van kleur en dat maakt elke foto weer anders. Het is geen wonder dat honderden mensen elkaar staan te verdringen voor de perfecte foto van hun vrienden of partners.
We dalen weer af over de trappen waarover we naar de negende verdieping zijn geklommen. Een laatste foto bij de verlichte bomen en heesters. We zijn meer dan gelukkig aan het einde van deze gewone dag in Osaka. Japan is een bijzonder land waar ik zeker zou kunnen wonen. Lyka niet, ze neigt steeds meer naar de Filipijnen en een terugkeer naar haar thuisland. De Filipijnen is ook geen slecht land op zich maar de twintig tyfoon’s die jaarlijks voorbij komen zijn voor mij weer een grote ‘NEE’ in hoofdletters.
Hoe vaak we dit traditionele Japanse restaurant zijn gepasseerd is niet te tellen. Het is de eerste keer in de duisternis en dat maakt de laatste foto van vandaag dan toch weer extra bijzonder!
Een selfie in kamer 203 van “Cote House” die bijna twee maanden ons thuis is. Een kleine kamer, maar voldoende voor wat we dagelijks doen. Het gedeelde toilet en douche is voor ons ook geen enkel probleem. We zitten niet de hele dag in de badkamer! Kijk eens goed rond? Wij zijn op reis, niet met vakantie, het ontbreekt ons aan niets en we hebben bijna alles bij ons dat we dagelijks gebruiken.
Het is vandaag zondag en de klassieker AJAX - Feyenoord staat op het programma! Dat is een van de grootste veranderingen sinds ik op reis ben gegaan. Internet heeft de wereld verkleind en reisboeken zoals de “Lonely Planet” overbodig gemaakt. Maar live naar Nederlands voetbal kijken op je MacBook in een hotelkamer in Osaka, Japan, blijft toch wel heel erg bijzonder en een klein wonder op zich!