China: De EXPO - 1999

Kung Ming (Chen Chung Hotel), maandag 21 juni 1999

Eindelijk is de eerste dag van deze reis aangebroken met een vol programma. Ik heb gelukkig alweer een stuk beter geslapen en ik kan niet ontkennen dat dit waarschijnlijk komt door het aanzienlijk minder drinken van lauw bier in China dan koud “Beer Chang” op de laatste avonden in Bangkok. Wat wel een probleem blijft is het ontbijt. Op deze ochtend van het bezoek aan de EXPO tentoonstelling komen we niet verder dan een hard broodje dat in Nederland zeker onder de wapenwet zou vallen, zo hárd is het broodje. We hebben onze hoop gevestigd op de enorme tentoonstelling en dat daar zeker een fatsoenlijk ontbijt kan worden genuttigd.
Met het efficiënte openbaar vervoer in de miljoenenstad Kunming zijn we snel aan de poort van het tentoonstellingsterrein. Voor de tweede keer is het toegangsbewijs voor een tentoonstelling een stukje kunst op zichzelf. Er is aan alles gedacht om de toeristen en bezoekers niet teleur te stellen. De tentoonstelling heeft als thema de tuinbouw. Groen is een van de Chinese gelukskleuren, groen staat voor gezondheid, balans en rust. Geluk is elke dag voor iedereen voedsel op tafel en voedsel is belangrijk voor een snel groeiende bevolking van China.
Helaas voor ons zijn de verkopers van de kippenvleugels en andere delen van de kippen in een overvloedige meerderheid aanwezig. Ze worden wel afgewisseld door de bekende verkopers van de enorme knakworsten. Bij gebrek aan een alternatief jaag ik nog maar twee van die grote knakworsten naar binnen als ontbijt maar ik kan niet zeggen dat ik me daardoor beter ga voelen. Het ontbijt in China ligt voor ons Westerlingen nog steeds gevoelig!
Overal om ons heen slenteren groepen bezoekers in klederdracht achter hun leider aan die die een stokje met een gekleurd vlaggetje hoog in de lucht houd. Groep na groep van de inheemse bevolking neemt de traditionele foto van de groep achter een enorm vaandel met Chinese karakters. Wij begrijpen de karakters natuurlijk niet maar wij kunnen ons wel een voorstelling er van maken waar we naar staan te kijken.
Wij vragen ons hardop af of deze “georganiseerde” groepen door de partij zijn uitgenodigd, of verplicht op transport gezet, of dat ze hier geheel uit vrije wil als bezoekers over het enorme terrein dwalen.
Geld noch moeite zijn gespaard om het vernieuwde moderne China aan de Westerse wereld te tonen. Maar ook het oude China, de bakermat van de moderne beschaving in het oosten, volgens sommige geleerden, is niet vergeten. Overal zijn er beelden en taferelen uit het heden en het verleden. Inclusief stromende waterpartijen die ongetwijfeld door enorme waterpompen worden gevoed.
Mijn gedachten dwalen af in de donkere kerkers van mijn geheugen. Ik ben nu ruim zes maanden op reis in zuid-oost Azië en niets komt er voor mijn gevoel ook maar ik de buurt van wat we nu zien en ervaren. Ik weet het! Ik ben op reis, maar ik ben ook bezig met een ontdekkingsreis binnen mijn eigen ziel. Ik ben bewust buiten de beschermende koepel van mijn geregelde leven in Nederland gestapt. De lonkende vrijheid zoals ik die in Australië heb gevoeld kan ik niet weerstaan. Mijn eigen maagd “Lorelei” lokt me met haar onweerstaanbare gezang!
En bevalt het?
Een eensluidend antwoord kan ik niet geven op deze vraag. Het antwoord veranderd meerdere keren per dag.
Of ik het naar mijn zin heb?
Dan is het antwoord een eenvoudig: ‘Ja!’
Reizen heeft mijn wereld en mijn ogen geopend. Reizen heeft mijn belevingswereld voorgoed veranderd. Ik zou dit het liefst de rest van mijn leven blijven doen. Veel mensen vragen je dan: ‘Wat houdt je tegen?’
Geld! Het door de duivel bedachte ruilmiddel om klassen in de samenleving te vormen en macht over de lagere klassen te verkrijgen. Er zit voor mij dus niets anders op dan periodes van arbeid, zuinig leven en sparen af te wisselen met lange reizen naar het verre oosten. Een oord met filosofieën die velen decennia geleden al verlichte zielen aantrokken. Vooral het Boeddhisme is een mysterieuze filosofie die me erg aantrekt.
Op dit moment bedenk ik me ook dat ik ruim boven mijn dagbudget zit. Ik spendeer duidelijk meer geld dan Kris per dag. Hoewel dat voor een groot gedeelte is toe te schrijven aan het drinken van ijskoude biertjes ’s avonds wanneer het gezellig is. Ik denk er wel eens aan om wat minder te drinken om geld te besparen maar achteraf gezien heb ik er nooit spijt van. Voor mij is het net als kauwgum. Ik heb liever kauwgum met smaak dan dat ik eindeloos op een balletje smakeloos plastic kauw. De kwaliteit van de reis is belangrijker dan de lengte van de reis!
Ik wordt ruw uit mijn gedachten getrokken door een Chinees die met ons, en de rest van zijn gezin, op de foto wil. Hij wil geen nee accepteren! Het moet, én het moet nu! Het hele gezin poseert met de twee blanken. Een foto voor het familiealbum want blanken zijn op dit moment nog heel erg zeldzaam buiten de hele grote steden in China. Nu ik dit zo opschrijf besef ik dat Kris en ik de enige blanken die we tot nu toe in China, na de vliegreis, hebben gezien.
De rondgang op het expositie terrein is aangenaam en leerzaam. Het is in het geheel niet wat we ervan hadden verwacht. We bezoeken enkele paviljoens van verschillende Europese landen. In het Duitse paviljoen worden we op de hoogte gebracht van “de Zaanse Schans”, zoals het Nederlandse paviljoen wordt genoemd. Dus wij er meteen op af!
We volgen gedwee de stroom bezoekers die ondertussen is aangezwollen tot een snelstromende Chinese bergrivier richting “de Zaanse Schans”. Al van verre zien we de windmolen en ook de houten ophaalbrug. Een stukje antiek Nederland in den verre. Eenmaal binnen in het paviljoen zien we dat de grote namen van de Nederlandse zakenwereld van het hele gebeuren hier sponsor zijn. Heineken en Douwe Egberts springen er uit.
Ik kan gerust stellen dat we zeer verrast, zo niet overvallen, zijn door een Chinees meisje dat vloeiend Nederlands spreekt. Ze woont al twee jaar in Eindhoven en heeft ondertussen ook de Nederlanders, en enige van hun gebruiken en zwaktes, in haar hart gesloten. Wij zijn niet de eerste Nederlanders/Vlamingen die het paviljoen bezoeken maar Europeanen zijn wel heel zeldzaam op deze EXPO-tentoonstelling.
Ze serveert ons een heerlijk Hollands bakkie koffie met een heuse Kit-Kat! We kletsen er op los en er komt zelfs een zakje zoute Hollandse drop op tafel waar we met veel smaak van proeven. Op zo’n moment waardeer je de kleine zaken van het thuisfront weer.
We bezoeken nog enkele paviljoens waarbij we heel hard moeten lachen om de Chinezen die helemaal losgaan met de “Lego" in het Deense paviljoen. Kris is teleurgesteld in het Belgische, lees Vlaamse, paviljoen.
‘Ze hadden er wel meer werk van mogen maken!’, volgens hem.
Wat mij opvalt, zijn de schone Chinese vrouwen. Zijn ze door de partijfunctionarissen persoonlijk uitgekozen of is het een goede afspiegeling van de Chinese bevolking? Het blijft opvallen hoe vriendelijk en beschaafd de Chinezen hier op het tentoonstellingsterrein zijn. Of ze nu in een galajurk of in klederdracht zijn gestoken. Ook hier vragen wij ons af of dit is wat we de komende weken gaan zien of dat het een uitzondering is.
De enorme toren, met de “Vliegende Schotel” op de top, overziet het gehele terrein. Het mag voor iedereen duidelijk zijn dat China hard op weg is om een modern land te worden. Architectonisch is het een pareltje en het zal ongetwijfeld bouwkundig ook wel in orde zijn. Laten we snel nog het ritje naar boven doen in de, voor China, ultra moderne en supersnelle lift. Er moeten wel extra kaartjes worden gekocht om de toren te kunnen bezoeken. Voor deze prijzen is dat ook wel te overzien!
Over het geboden uitzicht kunnen we kort zijn. We kijken over de enorme stad Kunming zonder dat we wat zien. We kijken elkaar aan en zijn het er snel over eens dat onze dag er op zit en dat we richting ons hotel gaan.
Op weg naar de uitgang passeren een gebouw dat er een beetje uitspringt door de kleurloosheid en door haar treurigheid. Het gebouw hoort er niet echt bij! Het is een buitenbeentje, een lelijk eendje, minder modern en het voelt niet op haar plaats. Laat dat ons nu precies aantrekken. Het grote onbekende waar we hiervoor naartoe zijn gekomen. Binnen is er een expositie van Chinese huisvlijt en wij zijn de enige bezoekers op dat moment. Wij worden geconfronteerd met een heel erg trotse man die een vaas heeft gesneden uit een enorm stuk jade. Een half edelsteen die in China heel erg wordt gewaardeerd. En het is een pareltje van huisvlijt! De maker is zo overrompelt door de twee westerlingen dat hij niet kan lachen. Denkt hij aan straf van de partij? We complimenteren hem uitgebreid en tonen veel interesse in zijn honderden uren huisvlijt. Hij kan er zelfs ziet om glimlachen. Hij is net zo kleurloos en treurig als het gebouw waar hij in staat. Verderop op weg naar de uitgang passeren we eindeloze bloemperken in alle kleuren van de regenboog. Onze dag zit er eindelijk op en we zijn doodop.
Net voordat we het tentoonstellingsterrein verlaten maak ik nog een foto van een groep dames in klederdracht die me doet denken aan de aquarellen van de Chinese, en de Russische, propaganda. De blijde kleurrijke kinderen van de communistische revolutie! Onze dag zit er nu echt bijna op en vanuit de stadsbus op weg naar het centrum van de stad kijken we onze ogen uit. China moderniseert met een sneltreinvaart en dat is overal in Kunming goed te zien. Vanuit een ooghoek zie ik een winkel die op een bakkerij lijkt en we kunnen nooit ver van ons hotel zijn. We veren uit onze stoelen op en verlaten de bus. Communicatie met de verkoper blijkt moeilijk dus koop ik enkele broodjes voor het ontbijt voor morgen. Ik wijs gewoon wat aan in de vitrine en laat me leiden door mijn gevoel en ervaring. Het is een ontbijt experiment waarvan we mogen hopen dat het morgenvroeg zal slagen.
Op aanraden van het Chinese meisje op de EXPO gaan we vanavond eten bij “Wei’s Pizzaria”, we weten waar het restaurant zich ongeveer moet bevinden in de stad dus trekken we er op uit met de “Lonely Planet” in de hand. Het restaurant is snel gevonden en de pizza’s zijn nu al een welkome afwisseling op het Chinese straat voedsel. De prijs valt ook nog reuze mee en het is er ook nog gezellig. Helaas hebben ze geen alcoholvergunning, dan maar een Chinese frisdrank bij de Italiaanse pizza.
Op de terugweg lopen er drie meisjes voor ons op het brede trottoir die de verlaten straat oversteken terwijl het voetgangerslicht op rood staat. Ik roep ze voor de grap terug en wijs naar het rode licht boven ons. Gedwee en getraind, door de communistische partij, komen ze terug en gaan naast ons staan te wachten tot het licht op groen springt. Het is nog redelijk vroeg op de avond maar er is om ons heen geen voertuig op de weg!
Zodra het licht op groen springt steken ze giechelend over en nemen afscheid van ons met een gemeenschappelijk ‘Goodbye’. Wij moeten er ook om lachen. China, Yunnan provincie, Kunming, de mensen zijn er vriendelijk en aardig. We hebben het in ieder geval prima naar ons zin! Morgen een nieuw avontuur.